Μεταπτυχιακή διατριβή Λάζαρου Μπαλάφα...
Μεταπτυχιακή εργασία για τη συμπεριφορά προπονητών και τις ψυχολογικές δεξιότητες ελίτ αθλητών παρουσίασε ο Λ. Μπαλάφας.
Ωφέλιμα συμπεράσματα και ενδιαφέροντες προβληματισμούς έχει να δώσει κάθε επιστημονική έρευνα πάνω στην επιτραπέζια αντισφαίριση. Ξεχωριστή φυσικά, η σημασία όταν αφορά το άθλημα στην Ελλάδα γι’ αυτό προβάλλουμε με χαρά κάθε τέτοια δουλειά. Ο πρώην αθλητής επιτραπέζιας αντισφαίρισης και νυν προπονητής Λάζαρος Μπαλάφας παρουσίασε στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, την οποία δούλεψε περισσότερο από έναν χρόνο. Είχε τον τίτλο «Διερεύνηση συμπεριφοράς προπονητή και ψυχολογικών δεξιοτήτων και ικανοποίησης ελίτ αθλητών/τριών επιτραπέζιας αντισφαίρισης σε σχέση με την απόδοση» κι έγινε για την απόκτηση μεταπτυχιακού στη «Φυσιολογία της Άσκησης και Προπονητική». Παράλληλα όμως, ο καθηγητής φυσικής αγωγής θέλησε να κάνει έρευνα, που θα ενίσχυε τους πραγματικούς πρωταγωνιστές του αθλήματος στην προσπάθειά τους για αγωνιστική πρόοδο και καλύτερα αποτελέσματα. Που θα οδηγούσε επίσης σε στοιχεία και δείκτες αναφοράς (βάση) για την περεταίρω ανάπτυξη και βελτίωση των ψυχολογικών δεξιοτήτων.
Το αποτέλεσμα ήταν πολύ θετικό καθώς: η εργασία αξιολογήθηκε με Άριστα 10 και από τους τρεις καθηγητές/αξιολογητές του ΣΕΦΑΑ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, παρουσιάστηκε ως αναρτημένη ανακοίνωση και με διαδικτυακή παρουσίαση στο Διεθνές Συνέδριο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Ένωσης Γυμναστών Βορείου Ελλάδος (το σχετικό poster μάλιστα, είναι υποψήφιο για το 1ο βραβείο poster παρουσίασης), ως προφορική ανακοίνωση στο 1ο Διεθνές e-Συνέδριο και 28ο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΣΕΦΑΑ Κομοτηνής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης (και οι δύο εκδηλώσεις τον περασμένο Ιούνιο), ενώ προκάλεσε το ενδιαφέρον του επαγγελματικού αθλητικού επιστημονικού περιοδικού Journal of Modern Education Review της AcademicStar Publishing Company New York.
Να δούμε βασικά σημεία της εργασίας, αφού σημειώσουμε ότι ο Λάζαρος Μπαλάφας ήταν ο πρώτος τελειόφοιτος πτυχιούχος στο νέο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ανάμεσα σε 40 συμμετέχοντες διαφορετικών αθλητικών ειδικοτήτων:
Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ της αντιλαμβανόμενης συμπεριφοράς του προπονητή και των ψυχολογικών δεξιοτήτων σε αθλητές/τριες επιτραπέζιας αντισφαίρισης υψηλού αγωνιστικού επιπέδου και να εξετάσει τυχόν διαφορές ως προς το φύλο και την κατηγορία.
Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 108 αθλητές/τριες (59 άνδρες & 49 γυναίκες), οι οποίοι αγωνίζονταν στην Α1 και στην Α2 εθνική κατηγορία, κατά τη διάρκεια των πανελλήνιων διασυλλογικών πρωταθλημάτων 2019-20.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η «υποστηρικτική συμπεριφορά» σχετίζεται θετικά με όλες της ψυχολογικές δεξιότητες και αρνητικά με την απαλλαγή από ανησυχίες ενώ η αρνητική έχει θετική σχέση μόνον με τις ανησυχίες. Όσον αφορά τη συμπεριφορά του προπονητή, οι αθλητές τη θεωρούσαν υποστηρικτική σε ικανοποιητικό βαθμό και λιγότερο αρνητική ενώ δεν παρουσιάστηκαν διαφορές ως προς το φύλο. Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν για τις ψυχολογικές δεξιότητες, με τις οποίες οι αθλητές υψηλού αγωνιστικού επιπέδου στην επιτραπέζια αντισφαίριση, αντιμετωπίζουν τις απαιτήσεις ενός αγώνα. Οι αθλητές/τριες της Α1 εθνικής κατηγορίας, παρουσιάζονται με υψηλό καθορισμό στόχων, υψηλότερη αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη αυτοσυγκέντρωση απ’ ό,τι οι αθλητές της Α2 κατηγορίας, στοιχεία, τα οποία σύμφωνα με την άποψη των ερευνητών τούς διαφοροποιούν και τους κατατάσσουν στην υψηλότερη αγωνιστική κατηγορία.
Η στατιστική ανάλυση έδειξε υψηλούς μέσους όρους ψυχολογικών δεξιοτήτων και ικανοποίησης για τους αθλητές/τριες του δείγματος. Από τις αναλύσεις διακύμανσης σημαντικές διαφορές προέκυψαν σε όλες σχεδόν τις ψυχολογικές συμπεριφορές με τους αθλητές/τριες της Α1 εθνικής κατηγορίας να εμφανίζουν υψηλότερους μέσους όρους. Ακόμη, ως προς την απόδοση οι αθλητές/τριες τόσο της Α1 όσο και της Α2 εθνικής που κατέλαβαν τις υψηλότερες θέσεις στην τελική κατάταξη από 1η έως 4η θέση, διέφεραν στον καθορισμό στόχων, στην αυτοσυγκέντρωση, στην αυτοπεποίθηση και είχαν λιγότερο άγχος.
Επίσης, μέσα από τα ερωτηματολόγια τα αποτελέσματα της έρευνας γίνονται σημαντικά για προπονητές, ερευνητές, αθλητές, γονείς και γενικά ανθρώπους του αθλήματος, γιατί παρουσιάζουν :
Γενικά σωματομετρικά χαρακτηριστικά δείγματος
Αγωνιστική κατηγορία αθλητών/τριών δείγματος
Χρόνια ενασχόλησης και αγωνιστικής εμπειρίας με το άθλημα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης
Συχνότητα συμμετοχής στην προπόνηση την εβδομάδα
Συσχετίσεις μεταξύ των παραγόντων του ερωτηματολογίου Συμπεριφορά Προπονητή και Κλίμακας Ψυχολογικών Δεξιοτήτων
Διαφορές σε σχέση με το φύλο
Διαφορές σε σχέση με την αγωνιστική κατηγορία
Διαφορές σε σχέση με τα χρόνια αγωνιστικής εμπειρίας
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητών της Α1 εθνικής κατηγορίας ανδρών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητών της Α2 εθνικής κατηγορίας ανδρών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητριών της Α1 εθνικής κατηγορίας γυναικών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητριών της Α2 εθνικής κατηγορίας γυναικών
Σημειωτέον, ότι πρώτη φορά γίνεται επιστημονική έρευνα με τη συμμετοχή ελίτ αθλητών/τριών από τις διασυλλογικές κατηγορίες Α1 & Α2 ανδρών και γυναικών. Τέλος, ο 44χρονος καθηγητής φυσικής αγωγής θεωρεί ότι προπονητές, αθλητές και μελλοντικοί ερευνητές μπορούν να κάνουν χρήση των αποτελεσμάτων της παρούσας έρευνας «διότι μπορεί κάλλιστα να γίνει εργαλείο, που θα τους βοηθήσει να προσδιορίσουν τα επίπεδα των ψυχολογικών δεξιοτήτων των αθλητών και με τη συνδρομή ειδικού αθλητικού ψυχολόγου ή ειδικού προπονησιολόγου ανά τακτά διαστήματα να επιτευχθεί βελτίωση στο μέγιστο».
Αυτή η επιστημονική εργασία μπορεί να δοθεί, για όποιον ενδιαφέρεται, μέσω του γραφείου Τύπου της Ε.Φ.Ο.Επ.Α.
Ωφέλιμα συμπεράσματα και ενδιαφέροντες προβληματισμούς έχει να δώσει κάθε επιστημονική έρευνα πάνω στην επιτραπέζια αντισφαίριση. Ξεχωριστή φυσικά, η σημασία όταν αφορά το άθλημα στην Ελλάδα γι’ αυτό προβάλλουμε με χαρά κάθε τέτοια δουλειά. Ο πρώην αθλητής επιτραπέζιας αντισφαίρισης και νυν προπονητής Λάζαρος Μπαλάφας παρουσίασε στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, την οποία δούλεψε περισσότερο από έναν χρόνο. Είχε τον τίτλο «Διερεύνηση συμπεριφοράς προπονητή και ψυχολογικών δεξιοτήτων και ικανοποίησης ελίτ αθλητών/τριών επιτραπέζιας αντισφαίρισης σε σχέση με την απόδοση» κι έγινε για την απόκτηση μεταπτυχιακού στη «Φυσιολογία της Άσκησης και Προπονητική». Παράλληλα όμως, ο καθηγητής φυσικής αγωγής θέλησε να κάνει έρευνα, που θα ενίσχυε τους πραγματικούς πρωταγωνιστές του αθλήματος στην προσπάθειά τους για αγωνιστική πρόοδο και καλύτερα αποτελέσματα. Που θα οδηγούσε επίσης σε στοιχεία και δείκτες αναφοράς (βάση) για την περεταίρω ανάπτυξη και βελτίωση των ψυχολογικών δεξιοτήτων.
Το αποτέλεσμα ήταν πολύ θετικό καθώς: η εργασία αξιολογήθηκε με Άριστα 10 και από τους τρεις καθηγητές/αξιολογητές του ΣΕΦΑΑ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, παρουσιάστηκε ως αναρτημένη ανακοίνωση και με διαδικτυακή παρουσίαση στο Διεθνές Συνέδριο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Ένωσης Γυμναστών Βορείου Ελλάδος (το σχετικό poster μάλιστα, είναι υποψήφιο για το 1ο βραβείο poster παρουσίασης), ως προφορική ανακοίνωση στο 1ο Διεθνές e-Συνέδριο και 28ο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΣΕΦΑΑ Κομοτηνής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης (και οι δύο εκδηλώσεις τον περασμένο Ιούνιο), ενώ προκάλεσε το ενδιαφέρον του επαγγελματικού αθλητικού επιστημονικού περιοδικού Journal of Modern Education Review της AcademicStar Publishing Company New York.
Να δούμε βασικά σημεία της εργασίας, αφού σημειώσουμε ότι ο Λάζαρος Μπαλάφας ήταν ο πρώτος τελειόφοιτος πτυχιούχος στο νέο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ανάμεσα σε 40 συμμετέχοντες διαφορετικών αθλητικών ειδικοτήτων:
Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ της αντιλαμβανόμενης συμπεριφοράς του προπονητή και των ψυχολογικών δεξιοτήτων σε αθλητές/τριες επιτραπέζιας αντισφαίρισης υψηλού αγωνιστικού επιπέδου και να εξετάσει τυχόν διαφορές ως προς το φύλο και την κατηγορία.
Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 108 αθλητές/τριες (59 άνδρες & 49 γυναίκες), οι οποίοι αγωνίζονταν στην Α1 και στην Α2 εθνική κατηγορία, κατά τη διάρκεια των πανελλήνιων διασυλλογικών πρωταθλημάτων 2019-20.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η «υποστηρικτική συμπεριφορά» σχετίζεται θετικά με όλες της ψυχολογικές δεξιότητες και αρνητικά με την απαλλαγή από ανησυχίες ενώ η αρνητική έχει θετική σχέση μόνον με τις ανησυχίες. Όσον αφορά τη συμπεριφορά του προπονητή, οι αθλητές τη θεωρούσαν υποστηρικτική σε ικανοποιητικό βαθμό και λιγότερο αρνητική ενώ δεν παρουσιάστηκαν διαφορές ως προς το φύλο. Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν για τις ψυχολογικές δεξιότητες, με τις οποίες οι αθλητές υψηλού αγωνιστικού επιπέδου στην επιτραπέζια αντισφαίριση, αντιμετωπίζουν τις απαιτήσεις ενός αγώνα. Οι αθλητές/τριες της Α1 εθνικής κατηγορίας, παρουσιάζονται με υψηλό καθορισμό στόχων, υψηλότερη αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη αυτοσυγκέντρωση απ’ ό,τι οι αθλητές της Α2 κατηγορίας, στοιχεία, τα οποία σύμφωνα με την άποψη των ερευνητών τούς διαφοροποιούν και τους κατατάσσουν στην υψηλότερη αγωνιστική κατηγορία.
Η στατιστική ανάλυση έδειξε υψηλούς μέσους όρους ψυχολογικών δεξιοτήτων και ικανοποίησης για τους αθλητές/τριες του δείγματος. Από τις αναλύσεις διακύμανσης σημαντικές διαφορές προέκυψαν σε όλες σχεδόν τις ψυχολογικές συμπεριφορές με τους αθλητές/τριες της Α1 εθνικής κατηγορίας να εμφανίζουν υψηλότερους μέσους όρους. Ακόμη, ως προς την απόδοση οι αθλητές/τριες τόσο της Α1 όσο και της Α2 εθνικής που κατέλαβαν τις υψηλότερες θέσεις στην τελική κατάταξη από 1η έως 4η θέση, διέφεραν στον καθορισμό στόχων, στην αυτοσυγκέντρωση, στην αυτοπεποίθηση και είχαν λιγότερο άγχος.
Επίσης, μέσα από τα ερωτηματολόγια τα αποτελέσματα της έρευνας γίνονται σημαντικά για προπονητές, ερευνητές, αθλητές, γονείς και γενικά ανθρώπους του αθλήματος, γιατί παρουσιάζουν :
Γενικά σωματομετρικά χαρακτηριστικά δείγματος
Αγωνιστική κατηγορία αθλητών/τριών δείγματος
Χρόνια ενασχόλησης και αγωνιστικής εμπειρίας με το άθλημα της επιτραπέζιας αντισφαίρισης
Συχνότητα συμμετοχής στην προπόνηση την εβδομάδα
Συσχετίσεις μεταξύ των παραγόντων του ερωτηματολογίου Συμπεριφορά Προπονητή και Κλίμακας Ψυχολογικών Δεξιοτήτων
Διαφορές σε σχέση με το φύλο
Διαφορές σε σχέση με την αγωνιστική κατηγορία
Διαφορές σε σχέση με τα χρόνια αγωνιστικής εμπειρίας
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητών της Α1 εθνικής κατηγορίας ανδρών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητών της Α2 εθνικής κατηγορίας ανδρών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητριών της Α1 εθνικής κατηγορίας γυναικών
Διαφορές σε σχέση με την Απόδοση των αθλητριών της Α2 εθνικής κατηγορίας γυναικών
Σημειωτέον, ότι πρώτη φορά γίνεται επιστημονική έρευνα με τη συμμετοχή ελίτ αθλητών/τριών από τις διασυλλογικές κατηγορίες Α1 & Α2 ανδρών και γυναικών. Τέλος, ο 44χρονος καθηγητής φυσικής αγωγής θεωρεί ότι προπονητές, αθλητές και μελλοντικοί ερευνητές μπορούν να κάνουν χρήση των αποτελεσμάτων της παρούσας έρευνας «διότι μπορεί κάλλιστα να γίνει εργαλείο, που θα τους βοηθήσει να προσδιορίσουν τα επίπεδα των ψυχολογικών δεξιοτήτων των αθλητών και με τη συνδρομή ειδικού αθλητικού ψυχολόγου ή ειδικού προπονησιολόγου ανά τακτά διαστήματα να επιτευχθεί βελτίωση στο μέγιστο».
Αυτή η επιστημονική εργασία μπορεί να δοθεί, για όποιον ενδιαφέρεται, μέσω του γραφείου Τύπου της Ε.Φ.Ο.Επ.Α.
Από τί είναι φτιαγμένοι οι πρωταθλητές ...
Γονείς και προπονητές, αναρωτιούνται αν υπάρχει μια μαγική συνταγή που δημιουργεί πρωταθλητές. Νομίζω πως μαγικές συνταγές δύσκολα θα βρει κανείς και σε ψυχολογικό επίπεδο είναι πολύ συγκεκριμένα αυτά που μπορεί να κάνει κάποιος για να βοηθήσει έναν αθλητή να εξελιχθεί σε υψηλό επίπεδο.
Σύμφωνα με τη «θεωρία της επάρκειας», το κίνητρο επάρκειας είναι μια έμφυτη ανάγκη στα παιδιά -και όχι μόνο- για αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Μια εσωτερική ενόρμηση, να πειραματίζονται για να διαπιστώσουν αν μπορούν να τα καταφέρουν, να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους και τελικά να απολαύσουν την αίσθηση που θα αποκομίσουν, βιώνοντας συναισθήματα ικανοποίησης. Ως εκ τούτου, η «εσωτερικά κινητοποιούμενη συμπεριφορά» ή αλλιώς «εσωτερική παρακίνηση» ενός αθλητή, είναι η βάση για την καλή του ψυχολογία.
Από έρευνες που έχουν γίνει, έχει αποδειχτεί πως με την «εσωτερική παρακίνηση», τα παιδιά γίνονται πιο επίμονα, έχουν καλύτερη απόδοση και ενδιαφέρονται για μεγάλο χρονικό διάστημα γι’ αυτό που κάνουν. Στα πλαίσια του πρωταθλητισμού, ο αθλητής θέλγεται κάποιες φορές περισσότερο από «εξωτερικά κινητοποιούμενη συμπεριφορά» για να αποκτηθεί μια αμοιβή, γιατί κάτι τέτοιο εξυπηρετεί το σύλλογο όπου ανήκει ή ικανοποιεί την επιθυμία του γονιού του. Μέσα από τέτοιες διαδικασίες όμως, οδηγείται συχνά σε μεγάλη ψυχολογική φόρτιση. Η εξωτερική κινητοποίηση δε δημιουργεί πρωταθλητές, ή αν θέλετε, δεν… διατηρεί τους πρωταθλητές. Για το λόγο αυτό, ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία αθλητών με υψηλή εξέλιξη, είναι πρώτα απ’ όλα να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα τους κάνουν να αγωνίζονται για τη δική τους πρώτιστα ευχαρίστηση και ικανοποίηση.
Αλλά, ας πάρω τα πράγματα από την αρχή…
Η δημιουργία ενός ανθρώπου που έχει την ψυχική δύναμη και αντοχή να κάνει πρωταθλητισμό καθορίζεται από γονιδιακούς παράγοντες και από το περιβάλλον της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Το στενό οικογενειακό περιβάλλον στη ζωή ενός παιδιού, συμβάλλει αποφασιστικά στην προσωπικότητα του και τις πράξεις του, στην ενήλική ζωή του. Οι «σημαντικοί άλλοι» είναι πρώτιστα οι γονείς που μεγαλώνουν ένα παιδί, τα αδέρφια ή οι άνθρωποι που ζουν μαζί του τις περισσότερες ώρες. Σε μια οικογένεια, όπου το παιδί μεγαλώνει σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, ένα περιβάλλον αποδοχής και όχι επίκρισης, ένα περιβάλλον ανοχής, όπου χωρά η αποτυχία και κυριαρχεί η αγάπη και η αποδοχή του παιδιού από τους γονείς χωρίς όρους, ένα περιβάλλον όπου μπορεί να εκφράσει το παιδί όλα τα συναισθήματά του χωρίς νουθεσίες και τιμωρίες, θα δημιουργήσει έναν ενήλικα που η επιτυχία ή η νίκη, δεν καθορίζει την υπόστασή του. Το παιδί γνωρίζει ότι και να χάσει, θα εξακολουθούν να τον αγαπούν οι «σημαντικοί άλλοι». Η νίκη δεν καθορίζει δηλαδή τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους ως προς αυτό. Άρα, υπάρχει χώρος στη ζωή του για την ήττα και την αποτυχία. Κάτι τέτοιο σημαίνει πως δεν υπάρχει μεγάλη αγωνία, άγχος και στρες για νίκη. Τα κίνητρά του είναι εσωτερικά και όχι εξωτερικά. Δεν πρέπει να κερδίσει για να ευχαριστήσει τους άλλους, θέλει να κερδίσει για την προσωπική του χαρά πρώτιστα και για να τη μοιραστεί, έπειτα. Επομένως και το αγωνιστικό του στρες είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμο.
Ένας άλλος παράγοντας που καθορίζει έναν πρωταθλητή, είναι το επίπεδο ζωής του και τι επίπεδο ζωής του υπόσχεται η νίκη κι η επιτυχία. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που κάποιοι αθλητές από πολύ φτωχές οικογένειες, με δύσκολα παιδικά χρόνια, γίνονται μεγάλοι πρωταθλητές και φτάνουν σε υψηλό επίπεδο. Η επιτυχία στο άθλημά τους, θα αλλάξει τη ζωή τους, θα την κάνει καλύτερη κι αυτό αποτελεί ένα πολύ υψηλό κίνητρο, που υπερδπηδά όλα τα εμπόδια.
Σε κάθε περίπτωση, το οικογενειακό περιβάλλον αν δεν είναι ιδιαιτέρως υποστηρικτικό στην πορεία του ανήλικου αθλητή, δύσκολα αυτός θα τα καταφέρει στο σκληρό κόσμο του πρωταθλητισμού. Ελάχιστες μονάχα εξαιρέσεις, που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, έχουν βρει το δρόμο τους χωρίς τη συνεχή οικογενειακή υποστήριξη, που είναι ψυχολογική αλλά και οικονομική, σε αρκετές περιπτώσεις. Το αποτυπώνει χαρακτηριστικά και ένας έλληνας διεθνής αθλητής με τα λόγια του: « Θέλω πάντα να κερδίζω. Πρέπει να έχεις την κατάλληλη εκπαίδευση γι’αυτό. Είμαι ευγνώμων στην οικογένειά μου. Με έκανε πολύ δυνατό πνευματικά, από παιδί.».
Διαφορετικές προσωπικότητες ανθρώπων έχουν γίνει πρωταθλητές και τα έχουν καταφέρει στον αθλητικό στίβο. Αλαζόνες, ντροπαλοί, παράτολμοι, συνεσταλμένοι, επιθετικοί, αμυντικοί, μετριοπαθείς, πληθωρικοί, όλοι έχουν συνήθως ένα κοινό χαρακτηριστικό, μια υποστηρικτική οικογένεια, που δημιουργεί για τους ίδιους ένα ασφαλές περιβάλλον για να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους.
Σοφία Ξυγαλά
(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών)
Σύμφωνα με τη «θεωρία της επάρκειας», το κίνητρο επάρκειας είναι μια έμφυτη ανάγκη στα παιδιά -και όχι μόνο- για αλληλεπίδραση με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Μια εσωτερική ενόρμηση, να πειραματίζονται για να διαπιστώσουν αν μπορούν να τα καταφέρουν, να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους και τελικά να απολαύσουν την αίσθηση που θα αποκομίσουν, βιώνοντας συναισθήματα ικανοποίησης. Ως εκ τούτου, η «εσωτερικά κινητοποιούμενη συμπεριφορά» ή αλλιώς «εσωτερική παρακίνηση» ενός αθλητή, είναι η βάση για την καλή του ψυχολογία.
Από έρευνες που έχουν γίνει, έχει αποδειχτεί πως με την «εσωτερική παρακίνηση», τα παιδιά γίνονται πιο επίμονα, έχουν καλύτερη απόδοση και ενδιαφέρονται για μεγάλο χρονικό διάστημα γι’ αυτό που κάνουν. Στα πλαίσια του πρωταθλητισμού, ο αθλητής θέλγεται κάποιες φορές περισσότερο από «εξωτερικά κινητοποιούμενη συμπεριφορά» για να αποκτηθεί μια αμοιβή, γιατί κάτι τέτοιο εξυπηρετεί το σύλλογο όπου ανήκει ή ικανοποιεί την επιθυμία του γονιού του. Μέσα από τέτοιες διαδικασίες όμως, οδηγείται συχνά σε μεγάλη ψυχολογική φόρτιση. Η εξωτερική κινητοποίηση δε δημιουργεί πρωταθλητές, ή αν θέλετε, δεν… διατηρεί τους πρωταθλητές. Για το λόγο αυτό, ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία αθλητών με υψηλή εξέλιξη, είναι πρώτα απ’ όλα να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα τους κάνουν να αγωνίζονται για τη δική τους πρώτιστα ευχαρίστηση και ικανοποίηση.
Αλλά, ας πάρω τα πράγματα από την αρχή…
Η δημιουργία ενός ανθρώπου που έχει την ψυχική δύναμη και αντοχή να κάνει πρωταθλητισμό καθορίζεται από γονιδιακούς παράγοντες και από το περιβάλλον της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Το στενό οικογενειακό περιβάλλον στη ζωή ενός παιδιού, συμβάλλει αποφασιστικά στην προσωπικότητα του και τις πράξεις του, στην ενήλική ζωή του. Οι «σημαντικοί άλλοι» είναι πρώτιστα οι γονείς που μεγαλώνουν ένα παιδί, τα αδέρφια ή οι άνθρωποι που ζουν μαζί του τις περισσότερες ώρες. Σε μια οικογένεια, όπου το παιδί μεγαλώνει σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, ένα περιβάλλον αποδοχής και όχι επίκρισης, ένα περιβάλλον ανοχής, όπου χωρά η αποτυχία και κυριαρχεί η αγάπη και η αποδοχή του παιδιού από τους γονείς χωρίς όρους, ένα περιβάλλον όπου μπορεί να εκφράσει το παιδί όλα τα συναισθήματά του χωρίς νουθεσίες και τιμωρίες, θα δημιουργήσει έναν ενήλικα που η επιτυχία ή η νίκη, δεν καθορίζει την υπόστασή του. Το παιδί γνωρίζει ότι και να χάσει, θα εξακολουθούν να τον αγαπούν οι «σημαντικοί άλλοι». Η νίκη δεν καθορίζει δηλαδή τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους ως προς αυτό. Άρα, υπάρχει χώρος στη ζωή του για την ήττα και την αποτυχία. Κάτι τέτοιο σημαίνει πως δεν υπάρχει μεγάλη αγωνία, άγχος και στρες για νίκη. Τα κίνητρά του είναι εσωτερικά και όχι εξωτερικά. Δεν πρέπει να κερδίσει για να ευχαριστήσει τους άλλους, θέλει να κερδίσει για την προσωπική του χαρά πρώτιστα και για να τη μοιραστεί, έπειτα. Επομένως και το αγωνιστικό του στρες είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμο.
Ένας άλλος παράγοντας που καθορίζει έναν πρωταθλητή, είναι το επίπεδο ζωής του και τι επίπεδο ζωής του υπόσχεται η νίκη κι η επιτυχία. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που κάποιοι αθλητές από πολύ φτωχές οικογένειες, με δύσκολα παιδικά χρόνια, γίνονται μεγάλοι πρωταθλητές και φτάνουν σε υψηλό επίπεδο. Η επιτυχία στο άθλημά τους, θα αλλάξει τη ζωή τους, θα την κάνει καλύτερη κι αυτό αποτελεί ένα πολύ υψηλό κίνητρο, που υπερδπηδά όλα τα εμπόδια.
Σε κάθε περίπτωση, το οικογενειακό περιβάλλον αν δεν είναι ιδιαιτέρως υποστηρικτικό στην πορεία του ανήλικου αθλητή, δύσκολα αυτός θα τα καταφέρει στο σκληρό κόσμο του πρωταθλητισμού. Ελάχιστες μονάχα εξαιρέσεις, που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, έχουν βρει το δρόμο τους χωρίς τη συνεχή οικογενειακή υποστήριξη, που είναι ψυχολογική αλλά και οικονομική, σε αρκετές περιπτώσεις. Το αποτυπώνει χαρακτηριστικά και ένας έλληνας διεθνής αθλητής με τα λόγια του: « Θέλω πάντα να κερδίζω. Πρέπει να έχεις την κατάλληλη εκπαίδευση γι’αυτό. Είμαι ευγνώμων στην οικογένειά μου. Με έκανε πολύ δυνατό πνευματικά, από παιδί.».
Διαφορετικές προσωπικότητες ανθρώπων έχουν γίνει πρωταθλητές και τα έχουν καταφέρει στον αθλητικό στίβο. Αλαζόνες, ντροπαλοί, παράτολμοι, συνεσταλμένοι, επιθετικοί, αμυντικοί, μετριοπαθείς, πληθωρικοί, όλοι έχουν συνήθως ένα κοινό χαρακτηριστικό, μια υποστηρικτική οικογένεια, που δημιουργεί για τους ίδιους ένα ασφαλές περιβάλλον για να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους.
Σοφία Ξυγαλά
(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών)
Εισαγωγή στην Επιτραπέζια Αντισφαίριση
(από την παρουσίαση-επίδειξη του αθλήματος στους σπουδαστές του ΙΕΚ Παστέρ Θεσσαλονίκης από μέλη του Π.Ο.Φ.Επ.Α. της Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι πληροφορίες πάρθηκαν από την ιστοσελίδα της Ε.Φ.Ο.Ε.Π.Α http://www.httf.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=27&Itemid=21)
(από την παρουσίαση-επίδειξη του αθλήματος στους σπουδαστές του ΙΕΚ Παστέρ Θεσσαλονίκης από μέλη του Π.Ο.Φ.Επ.Α. της Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι πληροφορίες πάρθηκαν από την ιστοσελίδα της Ε.Φ.Ο.Ε.Π.Α http://www.httf.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=27&Itemid=21)
ΨΥΧΟΛΟΓΙKH ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ (της Σοφίας Ξυγαλά)
Στην ελληνική βιβλιογραφία μπορεί κανείς να βρει εξαιρετικά κείμενα που αφορούν στην πρόληψη τραυματισμών στους αθλητές και την ενεργή αποθεραπεία αυτών, ωστόσο οι αναφορές στα ψυχολογικά αίτια που δύναται να προκαλέσουν έναν τραυματισμό, είναι πενιχρές.
Τα αίτια που προκαλούν τραυματισμούς είναι πολλά και περίπλοκα. Συσχετίζονται μυο-σκελετικοί και ανατομικοί παράγοντες, περιβαλλοντικοί, παράγοντες που αφορούν το είδος του αθλήματος και τέλος οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες. Με τους τελευταίους θα ασχοληθώ στο παρόν άρθρο.
Δεν είναι ευρέως γνωστό, πως η ψυχολογική κατάσταση ενός αθλητή μπορεί να προκαλέσει ή να αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα ενός σωματικού τραυματισμού. Το αγωνιστικό πρόγραμμα απαιτεί τεράστια αποθέµατα ψυχικής ενέργειας, επιβαρύνει ψυχολογικά τους αθλητές και κάτι τέτοιο μπορεί κάλλιστα να έχει επιπτώσεις στο μυοσκελετικό τους σύστημα. Όμοιους κινδύνους αναπτύσσει το υψηλό στρες που προκαλεί ανορεξία, διαταραχές στον ύπνο και το συντονισμό των κινήσεων.
Γενικότερα, τραυματισμοί στον αθλητισμό μπορούν να προκληθούν από τους παρακάτω ψυχοκοινωνικούς παράγοντες:
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, οι αθλητές που δυσκολεύονται να αυτορυθμίζονται στις στρεσογόνες καταστάσεις του αθλήματος που υπηρετούν (αγώνες, συνεχής ανταγωνισμός, συναγωνισμός, κακή απόδοση), αναπτύσσουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού, καθώς οι αλλαγές στη συγκέντρωση αλλά και το μυϊκό τους σύστημα είναι ραγδαίες. Επομένως, η προσωπικότητα ενός αθλητή, αποτελεί παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει τους δείκτες πρόκλησης τραυματισμού. Αθλητές που έχουν καλή απόδοση στις προπονήσεις αλλά γενικά χαμηλότερα αποτελέσματα στους αγώνες παρουσιάζουν συνήθως το πρόβλημα του αυξημένου στρες.
Επίσης, αθλητές με προηγούμενο τραυματισμό - κυρίως αυτοί που δεν ολοκλήρωσαν τη σωματική και ψυχολογική αποκατάσταση από τον τραυματισμό- είναι επιρρεπείς στην εμφάνιση υψηλού άγχους. Κάτι τέτοιο, ενδεχομένως να οδηγήσει σε μειωμένη αυτοπεποίθηση και σε αυξημένο φόβο. Η εμφάνιση του άγχους επανατραυματισμού είναι αποτέλεσμα της μεγάλης διάρκειας της αποκατάστασης, των καθημερινών ενοχλήσεων από τον τραυματισμό και της ενδεχόμενης πρόκλησης επανατραυματισμού ακόμα και με ένα μικρό χτύπημα.
Πώς μπορούν οι αθλητές να διδαχθούν την αυτορρύθμιση και πώς μπορούν να βοηθηθούν ώστε να καταφέρουν να διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα το στρες τους;
Σ΄αυτό το σημείο οφείλω να υπογραμμίσω ότι δεν μπορούν όλοι να αντέξουν τις στρεσογόνες καταστάσεις του αθλήματος με το οποίο ασχολούνται. Εξάλλου, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, κάποιοι ξεχωρίζουν από κάποιους άλλους, ενώ δεν είναι απαραίτητα καλύτεροι. Παρόλα αυτά, πάντα υπάρχουν περιθώρια για την επιστήμη της ψυχολογίας να βοηθήσει αποτελεσματικά τους αθλητές/ασκούμενους.
Για την πρόληψη τραυματισμών από ψυχοκοινωνικά αίτια, οι προληπτικοί παράγοντες που πρέπει να συμμετρούνται είναι η επίβλεψη του προπονητή, η ενημέρωση των αθλητών και η παρακίνηση για αναζήτηση βοήθειας από το κοντινό τους περιβάλλον. Επίσης, η καλλιέργεια του αισθήματος αυτοπροστασίας τους. Ειδικότερα, καταλυτικό ρόλο διαδραματίζουν οι αλλαγές στον τρόπο προπόνησης (π.χ., προσομοιώσεις αγώνων μεγαλύτερης πίεσης/έντασης) και η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό, με την υιοθέτηση τεχνικών αντιμετώπισης του στρες, την αποκαλούμενη αυτογενής εξάσκηση. Πρόκειται για ένα είδος προπόνησης που βασίζεται στη δημιουργία ενός κλίματος ψυχικής ηρεμίας και ταυτόχρονα υψηλού βαθμού συγκέντρωσης. Συνδέεται με την κατευθυνόμενη προσοχή του προπονούμενου στις τεχνικές που πρέπει να χρησιμοποιήσει, ελέγχοντας παράλληλα την συναισθητική του κατάσταση. Η μέθοδος είναι βασισμένη στην παρατήρηση του Γερμανού ψυχιάτρου J.H. Schulz, σύμφωνα με την οποία, ο άνθρωπος με τη βοήθεια της φαντασίας του και μέσω της αυθυποβολής είναι σε θέση να προκαλέσει αλλαγές στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, που οδηγούν σε χαλάρωση και ηρεμία του νου. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται πριν από τους αγώνες ή στο μεταξύ διάστημα αυτών την ίδια μέρα (προκριματικοί-ημιτελικοί, κλπ).
Συμπληρώνω πως, ένας προπονητής οφείλει να ενδιαφέρεται και να ενημερώνεται για την ψυχολογική κατάσταση των αθλητών του, να δίνει μεγάλη προσοχή και να ερευνά την αλλαγή συμπεριφοράς τους στον αγωνιστικό χώρο. Εξω-αγωνιστικά γεγονότα μπορεί να προκαλέσουν στρες, μείωση της προσοχής και της συγκέντρωσης στους αθλητές του και να οδηγήσουν σε μείωση της απόδοσης και πιθανούς τραυματισμούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο προπονητής καλείται να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατέψει τους αθλητές του: καθορίζοντας ανάλογα την επιβάρυνση στην προπόνηση, προσθέτοντας ρεπό ή δίνοντας άδειες ξεκούρασης, ακόμη και διακόπτοντας μια προπόνηση. Συνεπακόλουθα, οφείλει να εξασφαλίζει ένα ευχάριστο αθλητικό περιβάλλον στην ομάδα του. Το θετικό αγωνιστικό κλίμα, η διακριτική ενημέρωση για την εξω-αγωνιστική ζωή των αθλητών του, η υποστήριξη αν το ζητήσουν, η φροντίδα για επαρκή ξεκούρασή τους, είναι μέλημά του. Επίσης, πρέπει συχνά να διαλογίζεται πάνω σε ερωτήματα, όπως: τι κάνει έναν αθλητή ευτυχισμένο, ή εναλλακτικά τι μπορεί να μειώσει το στρες του, ειδικά σε περιόδους κρίσεων ή κακής απόδοσης των αθλητών χωρίς φανερά αίτια.
Τέλος, η παρουσία και η παρέμβαση ενός ψυχολόγου, τείνει να είναι επιβεβλημένη πιο πολύ από ποτέ στον αθλητισμό κάθε είδους, καθώς μπορεί να βοηθήσει τους αθλητές- και όχι μόνο-ως προς τη γνωστική τους αναδόμηση, ώστε να βρίσκουν οι ίδιοι τρόπους να αυτορυθμίζονται. Δηλαδή, να χειρίζονται το στρες τους, να επανακαθορίζουν τους στόχους και τα εσωτερικά τους κίνητρα, διαμορφώνοντας τη διάθεση και τις σκέψεις τους και αναπτύσσοντας τη θετική ανατροφοδότηση και την αυτοπεποίθησή τους.
Σοφία Ξυγαλά
(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
D. HARRE: ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ, εκδόσεις ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ
Γ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, Α. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, Ν.ΖΟΥΡΜΠΑΝΟΣ: ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ, εκδόσεις ΣΕΑΒ 2015
R. MARTENS: ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, εκδόσεις ΣΑΛΤΟ
Β. Φ. ΜΠΑΣΚΙΡΟΦ: ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, εκδόσεις ΣΑΛΤΟ
(Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών)
Τα αίτια που προκαλούν τραυματισμούς είναι πολλά και περίπλοκα. Συσχετίζονται μυο-σκελετικοί και ανατομικοί παράγοντες, περιβαλλοντικοί, παράγοντες που αφορούν το είδος του αθλήματος και τέλος οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες. Με τους τελευταίους θα ασχοληθώ στο παρόν άρθρο.
Δεν είναι ευρέως γνωστό, πως η ψυχολογική κατάσταση ενός αθλητή μπορεί να προκαλέσει ή να αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα ενός σωματικού τραυματισμού. Το αγωνιστικό πρόγραμμα απαιτεί τεράστια αποθέµατα ψυχικής ενέργειας, επιβαρύνει ψυχολογικά τους αθλητές και κάτι τέτοιο μπορεί κάλλιστα να έχει επιπτώσεις στο μυοσκελετικό τους σύστημα. Όμοιους κινδύνους αναπτύσσει το υψηλό στρες που προκαλεί ανορεξία, διαταραχές στον ύπνο και το συντονισμό των κινήσεων.
Γενικότερα, τραυματισμοί στον αθλητισμό μπορούν να προκληθούν από τους παρακάτω ψυχοκοινωνικούς παράγοντες:
- Έλλειψη/μείωση αυτοπεποίθησης
- Καθημερινό στρες (μείωση προσοχής, αυτοσυγκέντρωσης)
- Αγωνιστικό στρες/Αντίδραση στο στρες
- Χαμηλή ψυχική αντοχή στο στρες
- Αρνητική ψυχική διάθεση (ένταση, κατάθλιψη, θυμός, κούραση, σύγχυση)
- Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, οι αθλητές που δυσκολεύονται να αυτορυθμίζονται στις στρεσογόνες καταστάσεις του αθλήματος που υπηρετούν (αγώνες, συνεχής ανταγωνισμός, συναγωνισμός, κακή απόδοση), αναπτύσσουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού, καθώς οι αλλαγές στη συγκέντρωση αλλά και το μυϊκό τους σύστημα είναι ραγδαίες. Επομένως, η προσωπικότητα ενός αθλητή, αποτελεί παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει τους δείκτες πρόκλησης τραυματισμού. Αθλητές που έχουν καλή απόδοση στις προπονήσεις αλλά γενικά χαμηλότερα αποτελέσματα στους αγώνες παρουσιάζουν συνήθως το πρόβλημα του αυξημένου στρες.
Επίσης, αθλητές με προηγούμενο τραυματισμό - κυρίως αυτοί που δεν ολοκλήρωσαν τη σωματική και ψυχολογική αποκατάσταση από τον τραυματισμό- είναι επιρρεπείς στην εμφάνιση υψηλού άγχους. Κάτι τέτοιο, ενδεχομένως να οδηγήσει σε μειωμένη αυτοπεποίθηση και σε αυξημένο φόβο. Η εμφάνιση του άγχους επανατραυματισμού είναι αποτέλεσμα της μεγάλης διάρκειας της αποκατάστασης, των καθημερινών ενοχλήσεων από τον τραυματισμό και της ενδεχόμενης πρόκλησης επανατραυματισμού ακόμα και με ένα μικρό χτύπημα.
Πώς μπορούν οι αθλητές να διδαχθούν την αυτορρύθμιση και πώς μπορούν να βοηθηθούν ώστε να καταφέρουν να διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα το στρες τους;
Σ΄αυτό το σημείο οφείλω να υπογραμμίσω ότι δεν μπορούν όλοι να αντέξουν τις στρεσογόνες καταστάσεις του αθλήματος με το οποίο ασχολούνται. Εξάλλου, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, κάποιοι ξεχωρίζουν από κάποιους άλλους, ενώ δεν είναι απαραίτητα καλύτεροι. Παρόλα αυτά, πάντα υπάρχουν περιθώρια για την επιστήμη της ψυχολογίας να βοηθήσει αποτελεσματικά τους αθλητές/ασκούμενους.
Για την πρόληψη τραυματισμών από ψυχοκοινωνικά αίτια, οι προληπτικοί παράγοντες που πρέπει να συμμετρούνται είναι η επίβλεψη του προπονητή, η ενημέρωση των αθλητών και η παρακίνηση για αναζήτηση βοήθειας από το κοντινό τους περιβάλλον. Επίσης, η καλλιέργεια του αισθήματος αυτοπροστασίας τους. Ειδικότερα, καταλυτικό ρόλο διαδραματίζουν οι αλλαγές στον τρόπο προπόνησης (π.χ., προσομοιώσεις αγώνων μεγαλύτερης πίεσης/έντασης) και η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό, με την υιοθέτηση τεχνικών αντιμετώπισης του στρες, την αποκαλούμενη αυτογενής εξάσκηση. Πρόκειται για ένα είδος προπόνησης που βασίζεται στη δημιουργία ενός κλίματος ψυχικής ηρεμίας και ταυτόχρονα υψηλού βαθμού συγκέντρωσης. Συνδέεται με την κατευθυνόμενη προσοχή του προπονούμενου στις τεχνικές που πρέπει να χρησιμοποιήσει, ελέγχοντας παράλληλα την συναισθητική του κατάσταση. Η μέθοδος είναι βασισμένη στην παρατήρηση του Γερμανού ψυχιάτρου J.H. Schulz, σύμφωνα με την οποία, ο άνθρωπος με τη βοήθεια της φαντασίας του και μέσω της αυθυποβολής είναι σε θέση να προκαλέσει αλλαγές στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, που οδηγούν σε χαλάρωση και ηρεμία του νου. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται πριν από τους αγώνες ή στο μεταξύ διάστημα αυτών την ίδια μέρα (προκριματικοί-ημιτελικοί, κλπ).
Συμπληρώνω πως, ένας προπονητής οφείλει να ενδιαφέρεται και να ενημερώνεται για την ψυχολογική κατάσταση των αθλητών του, να δίνει μεγάλη προσοχή και να ερευνά την αλλαγή συμπεριφοράς τους στον αγωνιστικό χώρο. Εξω-αγωνιστικά γεγονότα μπορεί να προκαλέσουν στρες, μείωση της προσοχής και της συγκέντρωσης στους αθλητές του και να οδηγήσουν σε μείωση της απόδοσης και πιθανούς τραυματισμούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο προπονητής καλείται να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατέψει τους αθλητές του: καθορίζοντας ανάλογα την επιβάρυνση στην προπόνηση, προσθέτοντας ρεπό ή δίνοντας άδειες ξεκούρασης, ακόμη και διακόπτοντας μια προπόνηση. Συνεπακόλουθα, οφείλει να εξασφαλίζει ένα ευχάριστο αθλητικό περιβάλλον στην ομάδα του. Το θετικό αγωνιστικό κλίμα, η διακριτική ενημέρωση για την εξω-αγωνιστική ζωή των αθλητών του, η υποστήριξη αν το ζητήσουν, η φροντίδα για επαρκή ξεκούρασή τους, είναι μέλημά του. Επίσης, πρέπει συχνά να διαλογίζεται πάνω σε ερωτήματα, όπως: τι κάνει έναν αθλητή ευτυχισμένο, ή εναλλακτικά τι μπορεί να μειώσει το στρες του, ειδικά σε περιόδους κρίσεων ή κακής απόδοσης των αθλητών χωρίς φανερά αίτια.
Τέλος, η παρουσία και η παρέμβαση ενός ψυχολόγου, τείνει να είναι επιβεβλημένη πιο πολύ από ποτέ στον αθλητισμό κάθε είδους, καθώς μπορεί να βοηθήσει τους αθλητές- και όχι μόνο-ως προς τη γνωστική τους αναδόμηση, ώστε να βρίσκουν οι ίδιοι τρόπους να αυτορυθμίζονται. Δηλαδή, να χειρίζονται το στρες τους, να επανακαθορίζουν τους στόχους και τα εσωτερικά τους κίνητρα, διαμορφώνοντας τη διάθεση και τις σκέψεις τους και αναπτύσσοντας τη θετική ανατροφοδότηση και την αυτοπεποίθησή τους.
Σοφία Ξυγαλά
(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
D. HARRE: ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ, εκδόσεις ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ
Γ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, Α. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, Ν.ΖΟΥΡΜΠΑΝΟΣ: ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ, εκδόσεις ΣΕΑΒ 2015
R. MARTENS: ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, εκδόσεις ΣΑΛΤΟ
Β. Φ. ΜΠΑΣΚΙΡΟΦ: ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, εκδόσεις ΣΑΛΤΟ
(Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών)
ΠΕΡΙ ΤΟΥ «ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ» (της Σοφίας Ξυγαλά)
Συχνά, με ρωτούν φίλοι πως μπορεί να ορισθεί η φράση «ευ αγωνίζεσθαι». Η φράση τούτη, ως θεσμός, καθιερώθηκε από την Επιτροπή Αθλητικής Ανάπτυξης, κατά τη διάρκεια της «1ης Στρογγυλής Τράπεζας του Αθλητισμού, της Ανοχής, και του Ευ Αγωνίζεσθαι» που πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ στις 11 Απριλίου 1996. Σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει «να αγωνίζεσαι έντιμα», να επιδεικνύεις ήθος κατά τη διάρκεια ενός αγωνίσματος.
Το ήθος είναι αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή του ανθρώπου και στις όποιες ενασχολήσεις του. Η ηθική, αρχίζει να απασχολεί τον άνθρωπο, καθώς οδεύει προς την ενηλικίωση και καλείται, βαθμιαία, να έρθει αντιμέτωπος με διλήμματα που ως τότε δεν είχε συναντήσει και δεν τον είχαν ποτέ απασχολήσει. Ο έφηβος, καλείται να αξιολογήσει συμπεριφορές κοντινών του προσώπων και φίλων, αρχίζει να παρατηρεί πως αισθάνεται και ποια είναι η θέση του στην κοινωνία. Αυτά τα ερωτήματα που ανακύπτουν, θα τον βοηθήσουν σιγά-σιγά να ενηλικιωθεί. Αρχίζει να αναπτύσσεται η ικανότητα του, να κρίνει απειλητικές συμπεριφορές για τη ζωή του, που έχουν πλέον και ηθική διάσταση.
Το μικρό παιδί, μαθαίνει να ξεχωρίζει το καλό από το κακό καθώς μεγαλώνει. Οι θεωρητικοί της κοινωνικής μάθησης υποστηρίζουν πως τούτο επιτυγχάνεται με την κλασική εξαρτημένη μάθηση και τη μάθηση μέσω παρατήρησης. Οι ψυχοδυναμικοί θεωρητικοί διατείνονται πως αναπτύσσεται ως άμυνα ενάντια στο άγχος, την ενοχή και την ντροπή. Οι γνωστικοί θεωρητικοί -πάλι- πιστεύουν ότι εξελίσσεται σταδιακά καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει. Ένας εξ αυτών, ο Ελβετός Ζαν Πιαζέ, θεώρησε πως ο άνθρωπος περνάει από δυο στάδια ηθικής: α)του ηθικού ρεαλισμού, όπου το παιδί πιστεύει πως οι κανόνες είναι απαράβατοι και πρέπει να τους υπακούει ευλαβικά και στη συνέχεια, β)του ηθικού σχετικισμού, όπου παρατηρεί πως οι κανόνες μπορούν να διαφοροποιούνται και η ηθική έχει να κάνει με τις προθέσεις και όχι τις επιπτώσεις. Πολύ κοντά στη θεωρία του Piaget, βρίσκεται η ενδιαφέρουσα θεωρία του Κόλμπεργκ. Ο αμερικάνος ψυχολόγος, γνωστός για το μοντέλο ηθικής ανάπτυξης που δημοσίευσε, έκανε πολλές έρευνες και μελέτες για την ηθική υπόσταση του ανθρώπου και κατέγραψε τα στάδια ηθικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με αυτά, η ηθική κρίση του ανθρώπου χωρίζεται σε τρια επίπεδα: στο πρώτο, το άτομο υπακούει για να αποφύγει την τιμωρία, ή για να λάβει ανταμοιβές, στο δεύτερο υπακούει για να αποφύγει τη δυσαρέσκεια και την απόρριψη, στο τρίτο υπακούει για την ευημερία της κοινότητας στην οποία ζει, υπακούοντας στην προσωπική συνείδησή και βούλησή του. Σε γενικές γραμμές, το μοντέλο ηθικής ανάπτυξης του Κόλμπεργκ καταλήγει στις εσωτερικές ηθικές αρχές που πρέπει να καθορίζουν τις πράξεις του ανθρώπου. Όμως, όλοι οι άνθρωποι δεν κατακτούν το τρίτο στάδιο.
Πέρα απ’ όλες τις θεωρίες που έχουν γίνει αποδεχτές ή όχι, η ουσία είναι πως κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει πειραματικά, αν ένας άνθρωπος παρότι κάνει ηθικές σκέψεις και μπορεί να διακρίνει το ηθικό από το ανήθικο, τελικά θα επιλέξει το ηθικό. Οι σκέψεις από τις πράξεις έχουν μεγάλη διαφορά και είναι αδύνατο να μετρηθούν, επειδή οι εκάστοτε συνθήκες αποτελούν έναν μεγάλο αστάθμητο παράγοντα. Μπορεί κάποιος να έχει ηθικές αρχές, αλλά όταν θα έρθει η ώρα να τις εφαρμόσει, να μην το πράξει.
Tελικά, η ηθική μπορεί να διδαχτεί σε έναν άνθρωπο ή να αναπτυχθεί και αν ναι, πότε και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Επιπρόσθετα, ο αθλητισμός μπορεί να διδάξει ηθική; Ευτυχώς, η ηθική διδάσκεται, δυστυχώς διδάσκεται στις μικρές ηλικίες και σε καμία περίπτωση μετά την ενηλικίωση. Τα παιδιά επηρεάζονται από τους ανθρώπους με τους οποίους περνούν τις περισσότερες ώρες μαζί. Οι ειδικοί λένε ότι σε θέματα ηθικής οι γονείς πρέπει να είναι αυστηροί, να κουβεντιάζουν πολύ με τα παιδιά και να τα επανατροφοδοτούν όταν προκύπτουν συγκρούσεις ηθικών διλημμάτων. Θα προσέθετα, πως καλό είναι να παραμένουν επίμονοι, στοχαστικοί και ιδιαίτερα σοβαροί σε θέματα ηθικής. Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους που διδάσκουν σε παιδιά; Oμολογώ, πως δεν γνωρίζω πραγματικά, κατά πόσο ένας προπονητής μπορεί να διδάξει, σήμερα, ηθική και δε μπορώ να γράψω, πως είμαι αισιόδοξη με όσα βλέπω να διαδραματίζονται στους αγωνιστικούς χώρους. Όποιος ασχολείται με παιδιά, είμαι υποχρεωμένη να δηλώσω πως θα πρέπει, τουλάχιστον, να γνωρίζει τις βασικές αρχές της παιδαγωγικής κι έπειτα, να αναστοχάζεται συνεχώς πάνω σε θέματα που άπτονται της ηθικής.
Σοφία Ξυγαλά
(Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής)
http://apartiosi.blogspot.gr/
Το ήθος είναι αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή του ανθρώπου και στις όποιες ενασχολήσεις του. Η ηθική, αρχίζει να απασχολεί τον άνθρωπο, καθώς οδεύει προς την ενηλικίωση και καλείται, βαθμιαία, να έρθει αντιμέτωπος με διλήμματα που ως τότε δεν είχε συναντήσει και δεν τον είχαν ποτέ απασχολήσει. Ο έφηβος, καλείται να αξιολογήσει συμπεριφορές κοντινών του προσώπων και φίλων, αρχίζει να παρατηρεί πως αισθάνεται και ποια είναι η θέση του στην κοινωνία. Αυτά τα ερωτήματα που ανακύπτουν, θα τον βοηθήσουν σιγά-σιγά να ενηλικιωθεί. Αρχίζει να αναπτύσσεται η ικανότητα του, να κρίνει απειλητικές συμπεριφορές για τη ζωή του, που έχουν πλέον και ηθική διάσταση.
Το μικρό παιδί, μαθαίνει να ξεχωρίζει το καλό από το κακό καθώς μεγαλώνει. Οι θεωρητικοί της κοινωνικής μάθησης υποστηρίζουν πως τούτο επιτυγχάνεται με την κλασική εξαρτημένη μάθηση και τη μάθηση μέσω παρατήρησης. Οι ψυχοδυναμικοί θεωρητικοί διατείνονται πως αναπτύσσεται ως άμυνα ενάντια στο άγχος, την ενοχή και την ντροπή. Οι γνωστικοί θεωρητικοί -πάλι- πιστεύουν ότι εξελίσσεται σταδιακά καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει. Ένας εξ αυτών, ο Ελβετός Ζαν Πιαζέ, θεώρησε πως ο άνθρωπος περνάει από δυο στάδια ηθικής: α)του ηθικού ρεαλισμού, όπου το παιδί πιστεύει πως οι κανόνες είναι απαράβατοι και πρέπει να τους υπακούει ευλαβικά και στη συνέχεια, β)του ηθικού σχετικισμού, όπου παρατηρεί πως οι κανόνες μπορούν να διαφοροποιούνται και η ηθική έχει να κάνει με τις προθέσεις και όχι τις επιπτώσεις. Πολύ κοντά στη θεωρία του Piaget, βρίσκεται η ενδιαφέρουσα θεωρία του Κόλμπεργκ. Ο αμερικάνος ψυχολόγος, γνωστός για το μοντέλο ηθικής ανάπτυξης που δημοσίευσε, έκανε πολλές έρευνες και μελέτες για την ηθική υπόσταση του ανθρώπου και κατέγραψε τα στάδια ηθικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με αυτά, η ηθική κρίση του ανθρώπου χωρίζεται σε τρια επίπεδα: στο πρώτο, το άτομο υπακούει για να αποφύγει την τιμωρία, ή για να λάβει ανταμοιβές, στο δεύτερο υπακούει για να αποφύγει τη δυσαρέσκεια και την απόρριψη, στο τρίτο υπακούει για την ευημερία της κοινότητας στην οποία ζει, υπακούοντας στην προσωπική συνείδησή και βούλησή του. Σε γενικές γραμμές, το μοντέλο ηθικής ανάπτυξης του Κόλμπεργκ καταλήγει στις εσωτερικές ηθικές αρχές που πρέπει να καθορίζουν τις πράξεις του ανθρώπου. Όμως, όλοι οι άνθρωποι δεν κατακτούν το τρίτο στάδιο.
Πέρα απ’ όλες τις θεωρίες που έχουν γίνει αποδεχτές ή όχι, η ουσία είναι πως κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει πειραματικά, αν ένας άνθρωπος παρότι κάνει ηθικές σκέψεις και μπορεί να διακρίνει το ηθικό από το ανήθικο, τελικά θα επιλέξει το ηθικό. Οι σκέψεις από τις πράξεις έχουν μεγάλη διαφορά και είναι αδύνατο να μετρηθούν, επειδή οι εκάστοτε συνθήκες αποτελούν έναν μεγάλο αστάθμητο παράγοντα. Μπορεί κάποιος να έχει ηθικές αρχές, αλλά όταν θα έρθει η ώρα να τις εφαρμόσει, να μην το πράξει.
Tελικά, η ηθική μπορεί να διδαχτεί σε έναν άνθρωπο ή να αναπτυχθεί και αν ναι, πότε και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Επιπρόσθετα, ο αθλητισμός μπορεί να διδάξει ηθική; Ευτυχώς, η ηθική διδάσκεται, δυστυχώς διδάσκεται στις μικρές ηλικίες και σε καμία περίπτωση μετά την ενηλικίωση. Τα παιδιά επηρεάζονται από τους ανθρώπους με τους οποίους περνούν τις περισσότερες ώρες μαζί. Οι ειδικοί λένε ότι σε θέματα ηθικής οι γονείς πρέπει να είναι αυστηροί, να κουβεντιάζουν πολύ με τα παιδιά και να τα επανατροφοδοτούν όταν προκύπτουν συγκρούσεις ηθικών διλημμάτων. Θα προσέθετα, πως καλό είναι να παραμένουν επίμονοι, στοχαστικοί και ιδιαίτερα σοβαροί σε θέματα ηθικής. Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους που διδάσκουν σε παιδιά; Oμολογώ, πως δεν γνωρίζω πραγματικά, κατά πόσο ένας προπονητής μπορεί να διδάξει, σήμερα, ηθική και δε μπορώ να γράψω, πως είμαι αισιόδοξη με όσα βλέπω να διαδραματίζονται στους αγωνιστικούς χώρους. Όποιος ασχολείται με παιδιά, είμαι υποχρεωμένη να δηλώσω πως θα πρέπει, τουλάχιστον, να γνωρίζει τις βασικές αρχές της παιδαγωγικής κι έπειτα, να αναστοχάζεται συνεχώς πάνω σε θέματα που άπτονται της ηθικής.
Σοφία Ξυγαλά
(Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής)
http://apartiosi.blogspot.gr/
TABLE TENNIS - STEPS TO SUCCESS written by Larry Hodges in corporation with USA Table Tennis
Μια πρόταση του φίλου μας Ηρακλή Γερογιάννη, για αγγλομαθείς. Ένα βιβλίο που πραγματεύεται τα βασικά κτυπήματα του πίνγκ πόνγκ.
Πιέστε εδώ για να το κατεβάσετε.
Μια πρόταση του φίλου μας Ηρακλή Γερογιάννη, για αγγλομαθείς. Ένα βιβλίο που πραγματεύεται τα βασικά κτυπήματα του πίνγκ πόνγκ.
Πιέστε εδώ για να το κατεβάσετε.
ΤΟ "ΔΟΝΤΑΚΙ" ΚΑΙ ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ (άρθρο του Παναγιώτη Πολίτη)
Σ' ένα κατεξοχήν τεχνικό άθλημα όπως το πινγκ-πονγκ είναι φυσικό να υπάρχουν αθλητές με διαφορετικό στυλ παιχνιδιού, ιδιομορφίες στην τεχνική, καθώς και στον τρόπο ανάπτυξης παιξίματος. Οι εταιρίες διαθέτουν στην γκάμα τους ειδικά λάστιχα (δοντάκια) σε μεγάλη ποικιλία, τα οποία ενισχύουν τους όποιους διαφορετικούς προσανατολισμούς των αθλητών.Εμείς θα γράψουμε βασικά για το επιθετικό δοντάκι στο ρεβέρ, αφού πρώτα σημειώσουμε ορισμένα πράγματα και για το κομπίνα λάστιχο των αμυντικών. Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις , κατά κανόνα οι αμυντικοί παίκτες χρησιμοποιούν λάστιχα με λεπτά και μακριά δοντάκια, τα οποία μπορούν ν' απορροφούν καλύτερα τη δύναμη και το φάλτσο των επιθετικών χτυπημάτων.Μετατρέπουν ευκολότερα το φάλτσο του τοπ σπιν σε κάτω φάλτσο μέσω του καλού τους κρατήματος λόγω των χαρακτηριστικών της πυκνότητάς τους, του ύψους και της μαλακής τους αίσθησης.Εχουν γενικά εύκολες επιστροφές στα σερβίς, καθώς δεν είναι ευαίσθητα απέναντι στα φάλτσα. Γι' αυτόν , όμως, ακριβώς τον λόγο δυσκολεύονται να βάλουν φάλτσο από μόνα τους, αφού η κατασκευή τους ευνοεί περισσότερο την επιστροφή του φάλτσου παρά τη δημιουργία του. Κι εδώ όμως, η τεχνική νικά ακόμα και τα ίδια τα χαρακτηριστικά του λάστιχου, αφού ένας αμυντικός μπορεί με παραπλήσια κίνηση να μην βάλει, αλλά και να βάλει φάλτσο, χωρίς αυτό να φαίνεται πάντα και εύκολα από τον αντίπαλο. Περνώντας τώρα στην κατηγορία των επιθετικών δοντιών, σε αντίθεση με τα αμυντικά αυτά είναι σκληρά , κοντά και σχετικά με αραιή διάταξη. Βέβαια, υπάχουν και μεταξύ τους έντονες διαφορές,αφού οι σκληρότητες, το μάκρος,το πλάτος καθώς και η πυκνότητα διαφέρουν. Ανάλογα λοιπόν , με τον τρόπο που παίζει κάποιος αθλητής μπορεί να επιλέξει το δόντι, που τα χαρακτηριστικά του ταιριάζουν περισσότερο στο παιχνίδι του. Πριν από οτιδήποτε άλλο, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι τα
λάστιχα αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οι προπονητές στους παίκτες αναίτια ή χωρίς σοβαρά κριτήρια ή απλά για να έρθουν κάποια εύκολα και γρήγορα αποτελεσματα, ιδιαίτερα σε μικρές κατηγορίες.Ή απλά επειδή έχουμε έναν όχι τόσο ικανό παίκτη με όχι καλό ρεβέρ (μιλάμε για δοντάκι στο ρεβέρ). Ο παίκτης που παίζει με δοντάκι και σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο θα πρέπει να είναι γρηγορότερος και ακριβέστερος απ' ότι κάποιος που χρησιμοποιεί λεία λάστιχα. Θα πρέπει επίσης να διακρίνεται από σκληρή αίσθηση και να μην
έχει ιδιαίτερη κλίση στα τραβήγματα (σπιν ρεβέρ). Ο επιθετικός παίκτης είναι βασικό να μένει κοντά στο τραπέζι, αφού στόχος είναι να
πάρει την μπάλα στο σήκωμά της ή στο υψηλότερο σημείο της αναπήδησής της. Είναι σοβαρό μειονέκτημα ν' απομακρυνθεί από το τραπέζι, καθώς εκεί χρειάζεται να μπεί σπιν στη μπάλα πραγματοποιώντας καμπύλη. Οι μεγάλες όμως περιστροφές καθώς και οι καμπύλες είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα λεία επιθετικά λάστιχα και όχι τα δοντάκια.
Η ΚΟΝΤΡΑ, ΤΟ ΜΠΛΟΚ , ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΑΙ Η ΨΕΙΡΑ
Να επιχειρήσουμε τώρα, να δείξουμε κάποιες βασικές αρχές σε χτυπήματα, όπως η κόντρα, το μπλοκ , το άνοιγμα και η ψείρα. Στην κόντρα η ρακέτα τοποθετείται πιο ανοιχτή, πιο κάθετη δηλαδή απ ότι με το λείο λάστιχο. Το χτύπημα πραγματοποιείται με τον καρπό να παραμένει άκαμπτος . Αυτό συμβαίνει για να φύγει η μπάλα γρήγορα και σπρωχτά (βασικός στόχος). Ο άκαμπτος καρπός με την ανοιχτή ρακέτα δίνει στην μπάλα κάτω φάλτσο κι αυτό ακριβώς χρειάζεται και το βασικό κτύπημα του παίκτη. Κατά την διάρκεια του πόντου ο παίκτης μπορεί ν' αλλάξει το χτύπημα πραγματοποιώντας περιστροφική κίνηση του καρπού, όπως δηλαδή με το λείο λάστιχο, ξεκινώντας όμως, με τη ρακέτα πιο ανοιχτή. Με αυτή τηνπαραλλαγή δίνουμε στο μπαλλάκι ένα σχετικό πάνω φάλτσο με σκοπό να προβληματίσουμε τον αντίπαλο , ο οποίος έχει συνηθίσει στην σπρωχτή μπαλιά και είναι πιθανό να μην το αντιληφθεί. Στο μπλοκ τοποθετούμε το χέρι πάνω από την μπάλα ανοίγοντας τη ρακέτα σαφώς περισσότερο απ' όσο με το λείο λάστιχο και κατεβάζουμε το σπιν κατηφορίζοντας το χέρι προς το φιλέ. Επίσης πάλι με ανοιχτή ρακέτα (όσο χρειάζεται) και ακίνητο καρπό σταματάμε τη δύναμη και το φάλτσο του σπιν βγάζοντας στον αντίπαλο μικρή και σβηστή μπαλιά. Ακόμα μπορούμε να μπλοκάρουμε σπιν και με διαφορετική τεχνική με τον εξής τρόπο: Χαλαρώνουμε τον καρπό κλείνουμε τη ρακέτα και περιστρέφουμε προς τα εμπρός και πάνω κάνοντας ουσιαστικά σπιν στο σπιν του αντιπάλου. Η διαφορά εδώ, όμως είναι ότι τα φάλτσα με το δοντάκι μετατρέπονται κατά την κίνηση σε κάτω φάλτσα αλλάζοντας επίσης και τον χρόνο που η μπάλα φτάνει στον αντίπαλο παίκτη. Στο άνοιγμα πρέπει να καταλάβουμε ότι εκτός από τις μικρές κοντινές μπαλιές , οι οποίες "ανοίγονται" με μικρή κίνηση του καρπού (και με τεχνική αρκετά όμοια με αυτή του λάστιχου) οι μεγάλες ψείρες και τα σερβίς "ανοίγονται" βασικά με εντελώς διαφορετική τεχνική και φιλοσοφία. Είναι λάθος να μαθαίνει ο παίκτης να χρησιμοποιεί σαν βασικό άνοιγμα κίνηση τέτοια που να μοιάζει αρκετά με το σπιν ρεβέρ.Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει η δυνατότητα το δοντάκι να βάλει στην μπάλα το σπιν που μπορεί να βάλει ένα λάστιχο. Μπορεί πάντως να χρησιμοποιηθεί και αυτή η τεχνική σαν παραλλαγή πάντα και όχι σαν βάση. Σε αυτή την περίπτωση η ρακέτα έχει ενδιάμεση κλίση για σπιν, με το χέρι να ξεκινά κάτω μεν από την μπάλα , όχι όμως και κάτω από το ύψος του τραπεζιού . Και βέβαια το χέρι δεν πρέπει ν' ακολουθεί έντονα ανηφορική τροχιά. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το "γνήσιο" άνοιγμα ουσιαστικά χτυπάει και δεν σπινάρει την μπάλα. Αυτό ακριβώς πρέπει να είναι το βασικό μας άνοιγμα. Η δυσκολία για τον αντίπαλο εδώ είναι ότι το άνοιγμα που δέχεται , δεν σηκώνεται προς τα επάνω όπως συμβαίνει με τα σπιν όταν αυτά αναπτύσσονται, αντίθετα τείνει προς τα κάτω. Εδώ η ρακέτα πρέπει να ξεκινήσει ανοιχτή κάτω από την μπάλα, την στιγμή που αυτή σηκώνεται. Το άνοιγμα εδώ γίνεται με τον πήχη και η ρακέτα παραμένει ανοιχτή με άκαμπτο καρπό για αρκετή ώρα και κλείνει στο τέλος της κίνησης. Χρειάζεται απόλυτη ακρίβεια στην εκτέλεση και είναι απαραίτητο να βρούμε εμείς την μπάλα εμπρός μας. Στην ψείρα γενικά πρέπει να ξεκινάμε με λίγο πιο κλειστή ρακέτα. Ο καρπός μπορεί να πετύχει και εδώ φάλτσο εφάμιλλο με αυτό του λάστιχου με λίγο μεγαλύτερη επαφή και όχι κίνηση. Επίσης , όπως έχουμε σχετικά κλειστή ρακέτα στην αρχή της κίνησης, μπορούμε σημαδεύοντας στο πάνω μέρος του φιλέ να παίξουμε σπρωχτή άφαλτση ψείρα σε πιο γρήγορο χρόνο πετυχαίνοντας το αποτέλεσμα που ζητάμε μέσα από τη διαφορά της τεχνικής.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Προπονητής επιτραπέζιας αντισφαίρισης
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΟΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (Άρθρο του Λάζαρου Μπαλάφα)
Ο ρόλος του προπονητή στην επιτραπέζια αντισφαίριση είναι πολυσύνθετος. Η δουλειά του δεν έχει να κάνει μόνο με την ευθύνη της προπόνησης ή του αγωνιστικού αποτελέσματος, αλλά περιλαμβάνει και άλλες καταστάσεις , από τις οποίες εξαρτάται η ατομική όσο και η ομαδική απόδοση των αθλητών. Ειδικά ο Ελληνας προπονητής έχει ακόμη πιο δύσκολο έργο γιατί επωμίζεται μια σειρά από ευθύνες, τις οποίες σε άλλα κράτη θα αναλάμβανε μια ολόκληρη ομάδα επιστημόνων. Παίρνοντας σημαντικά αποσπάσματα από το βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Ζέρβα «Ψυχολογία Φυσικής Αγωγής» θα αναφέρουμε περιληπτικά κάποια βασικά προβλήματα που απασχολούν τον προπονητή εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΘΛΗΤΩΝ
Κάθε άθλημα έχει τις δικές του απαιτήσεις σε επίπεδο τεχνικής – τακτικής αλλά σημαντικό ρόλο παίζουν και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάθε αθλητή. Είναι καλό να υπάρχει ένα αθλητικό πρότυπο στο μυαλό του κάθε προπονητή , που να συνδυάζει τα χαρακτηριστικά και την ποιότητα των καλύτερων αθλητών. Ενα τέτοιο πρότυπο πρέπει να περιλαμβάνει ψυχολογικά, ιατρικά-βιολογικά και εκπαιδευτικά στοιχεία. Αυτά θα αποτελούν μέτρο σύγκρισης για τους αθλητές που έχει κάθε προπονητής στη διάθεσή του. "Πρέπει να τονίσουμε πάντως, ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα σύστημα πρακτικών και θεωρητικών συστάσεων για την επιλογή των καλύτερων αθλητών. Οι ψυχολογικές συστάσεις για την επιλογή βασίζονται στην συμπεριφορά του αθλητή, στην αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των προπονητών σχετικά με το αν ένας συγκεκριμένος αθλητής είναι σε θέση να αποδώσει καλύτερα από κάποιον άλλο στο συγκεκριμένο αγώνισμα (Davydov, 1975)".
Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ
Σε επίπεδο προταθλητισμού βασική προυπόθεση για υψηλές διακρίσεις αποτελεί η ικανότητα μάθησης και απόδοσης στον αγώνα. Οι αθλητές όμως δεν μαθαίνουν όλοι το ίδιο εύκολα και δεν αποδίδουν όλοι στον ίδιο βαθμό. Σύμφωνα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες του καθενός υπάρχουν αθλητές, οι οποίοι χρειάζονται περισσότερη υπομονή και χρόνο, ιδιαίτερη μεταχείριση και ενθάρρυνση κατά την διάρκεια της προπόνησης. Ο προπονητής πρέπει να ανατροφοδοτεί και να ενισχύει θετικά την κάθε προσπάθεια του αθλητή. Η βασική επιδίωξη των στόχων μπορεί να βλάψει τεχνικά και ψυχολογικά έναν αθλητή και να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο όσον αφορά τις σχέσεις προπονητή – αθλητή , όσο και την απόδοση του αθλητή στον αγώνα.
Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ
Ο προπονητής πρέπει να ασχολείται σε καθημερινή βάση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάθε αθλητή. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνει , θα τον βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των αθλητών του. Ο προπονητής πρέπει πάντα να είναι προετοιμασμένος να βρίσκει τις κατάλληλες λύσεις σε μικρούς και μεγάλους προβληματισμούς που απασχολούν τον αθλητή του.
ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ
Μία κύρια επιδίωξη στον προπονητή είναι να κάνει την προπόνηση ενδιαφέρουσα, με άλλα λόγια να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τον αγώνα. Αυτό θα βοηθήσει τον αθλητή να συμπεριφέρεται, να δημιουργεί και να αντιμετωπίζει προβλήματα στην προπόνηση, όπως αυτά που θα συναντήσει σε συνθήκες αγώνα . Για τον σκοπό αυτό σε κάθε προπόνηση πρέπει να δημιουργείται το κατάλληλο κλίμα ψυχολογικής-αγωνιστικής διέγερσης. Στο θέμα αυτό οι αθλητές διαφέρουν πολύ μεταξύ τους . "Μερικοί έχουν μόνοι τους την ικανότητα να φτάσουν ή τουλάχιστον πιο πολύ στην αγωνιστική απόδοση. Αλλοι όμως όχι. Σε κάθε περίπτωση ο προπονητής έχει την ευθύνη για τη δημιουργία κατάλληλων προυποθέσεων ώστε να έχουν οι αθλητές την απαραίτητη διάθεση, να καταβάλλουν την αναγκαία προσπάθεια και να αντέχουν στην ένταση και τη διάρκεια των προπονητικών προγραμμάτων".
ΕΠΙΠΕΔΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Κατά τη διάρκεια των αγώνων οι αθλητές πρέπει να βρίσκονται στο κατάλληλο επίπεδο διέγερσης, με συνεχή αυτοσυγκέντρωση και αγωνιστική ένταση. Πολλοί προπονητές κάνουν το λάθος να υπερδιεγείρουν τους αθλητές τους πριν από έναν αγώνα. Μερικοί αθλητές ίσως να χρειάζονται μία διέγερση για να φτάσουν στο κατάλληλο αγωνιστικό σημείο. Αλλοι όμως χειάζονται χαλάρωμα. Γι αυτό οι αθλητές με τη βοήθεια των προπονητών τους πρέπει να γνωρίζουν το πως θα χαλαρώσουν και θα ηρεμήσουν ή το πως θα τονωθούν λίγο πριν από τον αγώνα, ώστε να βρεθούν σε ψυχολογική ετοιμότητα . "Η διατήρηση της ψυχικής έντασης και της διέγερσης από τον έναν αγώνα στον άλλον, χωρίς χαλάρωση, εξαντλεί τον αθλητή".
ΘΕΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η νίκη ή ήττα δεν θα πρέπει να είναι το μόνο κριτήριο αξιολόγησης ενός αθλητή. Μπορούμε να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας για την πρόοδο και τη βελτίωση ενός αθλητή έχοντας σαν κριτήριο όχι μόνο το αποτέλέσμα αυτό καθ εαυτό, αλλά την όλη αγωνιστική εικόνα . Η βελτίωση της επίδοσης δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί αποτυχία. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε και εμείς οι προπονητές και ο αθλητής. Δυστυχώς , λίγοι κατανοούν αυτού του είδους τις νίκες. Σε αυτό το θέμα πρέπει να βοηθήσουν και οι γονείς με το να μάθουν να επιβραβεύουν την απόδοση των παιδιών τους και όχι μόνο τη νίκη.
Αυτοί είναι ορισμένοι από τους βασικούς προβληματισμούς του προπονητή. Επονται ασφαλώς κι άλλοι, όπως προβλήματα προσαρμογής ενός αθλητή, αντιδράσεις «φυγής», δυσκολίες στον ύπνο πριν από κρίσιμους αγώνες , κίνητρα για τους αναπληρωματικούς αθλητές, ενώ εξυπακούεται ότι η σχέση προπονητή – αθλητή πρέπει να χαρακτηρίζεται από άριστο επίπεδο συνεργασίας . Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι ένας καλός προπονητής δεν αρκεί να ξεχωρίζει μόνο για την ικανότητα μετάδοσης των τεχνικών γνώσεών του στο άθλημά μας.
ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΠΑΛΑΦΑΣ
Πτυχ. ΤΕΦΑΑ ΑΘΗΝΩΝ
Προπονητής Επιτρ. Αντισφ/σης
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο της Μαρίας Ηλιάκη)
Το επίπεδο της αθλητικής απόδοσης ενός αθλητή δεν αναπτύσσεται τυχαία, αλλά αυτό γίνεται βαθμιαία και κάτω από τον σχεδιασμό της προπόνησης από τον προπονητή . Ο προπονητής αφού έχει αξιολογήσει την περασμένη αγωνιστική περίοδο και κατά την αρχή της νέας, είναι απαραίτητο να στρέψει για κάποιο χρονικό διάστημα την προπόνηση προς την ανάπτυξη και την βελτίωση της φυσικής κατάστασης των αθλητών της επιτραπέζιας αντισφαίρισης .Αυτό θα γίνει χρησιμοποιώντας προοδευτικά αυξανόμενες γενικές και ειδικές ασκήσεις φυσικής κατάστασης (αντοχής, δύναμης, ταχύτητας, ευλυγισίας, νευρωμυικής συναρμογής) όπου προάγουν την επιδεξιότητα τη συναρμογή και την τακτική της απόδοσης ενός αθλητή με ποικίλους τρόπους. Οταν πρόκειται να ακολουθήσει προπόνηση υψηλών επιδόσεων θα πρέπει στην προπαρασκευαστική περίοδο ενός προπονητικού κύκλου να δώσουμε προσοχή γιατί κατά την περίοδο αυτή θα χτιστούν οι μακροχρόνιες επιδόσεις και με την σειρά τους θα δώσουν στον αθλητή την ικανότητα να αντεπεξέλθει στην εκτεταμένηκαι έντονη δουλειά μέσω ειδικών προπονητικών ασκήσεων . Οι γενικές αυτές ασκήσεις επομένως έχουν πολύ μεγάλη σπουδαιότητα όταν προπονούμε αθλητές που βρίσκονται στην ανάπτυξη. Προς το τέλος της προπόνησης νέων αθλητών και κατά την προπόνηση υψηλής απόδοσης , η επίδραση των γενικών ασκήσεων για την ανάπτυξη της αθλητικής απόδοσης μειώνεται βαθμιαία. Προσοχή όμως οι γενικές ασκήσεις δεν γίνονται ποτέ περιτές , εξάλλου πολλές φορές μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε και για αποθεραπεία.
ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
Γενικά ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ σημαίνει κυρίως η ανάπτυξη της αντοχής της δύναμης και της ταχύτητας.
Αυτές οι ικανότητες είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια ανώτερη αθλητική απόδοση και στην επιτραπέζια αντισφαίριση, η οποία είναι ένα άθλημα όπου η επιτυχία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το να έχει αποκτήσει ο αθλητής πολλές πολύπλοκες τεχνικές καθώς επίσης και πολύ περισσότερες επιδεξιότητες που έχουν να κάνουν με τακτικές μέσα στον αγώνα . Επίσης βασική είναι η ικανότητα ο αθλητής να υπομένει σε μεγάλο βαθμό την έντονη προσπάθεια. Αυτή η ικανότητα χρειάζεται αρκετά χρόνια συστηματικής προπόνησης για να αναπτυχθεί. Αυτό απαιτεί τη χρήση διαφόρων σωματικών ασκήσεων και προγραμμάτων εξάσκησης όπου ο προπονητής πρέπει να προσαρμόσει σύμφωνα με τις ειδικές απαιτήσεις της επιτραπέζιας αντισφαίρισης. Ο αθλητής καθώς αναπτύσσει την αντοχή , την δύναμη και την ταχύτητα, θα πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει το επίπεδο της τεχνικής του . Φυσική κατάσταση και τεχνική είναι δύο πλευρές της προπόνησης που θα πρέπει πάντα να πηγαίνουν μαζί , γιατί θα βοηθήσουν τον αθλητή να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στα αδύνατα και στα δυνατά σημεία του αντιπάλου του και να προσαρμοστεί ευκολότερα στις συνθήκες του αγώνα. Ας πούμε μερικούς λόγους για τους οποίους ο προπονητής θα πρέπει να συμπεριλάβει ασκήσεις φυσικής κατάστασης στην προπόνηση και ο αθλητής θα πρέπει προς όφελός του με ευλάβεια να εκτελεί.
Τέλος θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι ο αθλητής δεν είναι μόνο βιολογικό ον αλλά και ανθρώπινη ύπαρξη . Κάθε προπονητικό πρόγραμμα πρέπει να στοχεύει και στην καλλιέργεια της ψυχικής δύναμης και τις προσωπικότητας του αθλητή. Σχεδιάζοντας το δικό σας επιστημονικό πρόγραμμα βάλτε μέσα διαίσθηση, φαντασία και λίγο από το πάθος σας, γνωρίσματα που δεν είναι αλάθητα, συμβάλλουν όμως καταλυτικά στην επιτυχία του προπονητικού έργου.
Μαρία Ηλιάκη
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
Προπονήτρια Α.Ο.Σ . ΤΕΛΑΜΩΝ
ΠΗΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: «Προπονητική μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης»
Βιβλιογραφία Dietrich Harre.
H «ΠΡΩΤΗ ΜΠΑΛΙΑ» ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο του Ευθ. Αμερικάνου)
Το θέμα που θα μας απασχολήσει στο άρθρο αυτό είναι η «επιστροφή των αντιπάλων σερβίς» ή αλλιώς ή «πρώτη μπαλιά» ή «απόκρουση των σερβίς». Η πολυπλοκότητα των σερβίς είναι τεράστια, καθώς και η μοναδικότητά τους ,που εξαρτάται από την τεχνική κατάρτιση, την εμπειρία, το επίπεδο, τις γνώσεις, την ψυχολογία της στιγμής και την εκάστοτε τακτική του παίκτη που σερβίρει.Εξίσου πολύπλοκη και επηρεαζόμενη από τους παραπάνω παράγοντες είναι και η «πρώτη μπαλιά».Γι αυτό θα προσεγγίσουμε το θέμα προσεκτκά, αλλά και με μια γενίκευση που το αδικεί ,μιας και ίσως χρειάζεται ένα ολόκληρο βιβλίο για να αναφερθείς στην «επιστροφή των σερβίς». Αρχίζουμε από απλές οδηγίες τακτικής, που είναι χρήσιμες και για νέους, αλλά και για εμπειρότερους αθλητές.
ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ
Τις ανάγκες τακτικής κάθε αγώνα θα μπορούσαμε να τις συνοψίσουμε γενικά ως ακολούθως:
ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΕΣ «ΠΡΩΤΕΣ ΜΠΑΛΙΕΣ»
Θα μπορούσαμε να πούμε και για άλλες υποπεριπτώσεις, αλλά φοβάμαι πως η ποσότητα των δεδομένων (που ποικίλουν ανάλογα τον αθλητή και το αγωνιστικό του στυλ), είναι πολύ μεγάλη. Σε υψηλό επίπεδο πρωταθλητών θα διαπιστώσει κανείς πως οι αθλητές αυτοί συχνά χρησιμοποιούν απρόβλεπτους έως και εξειδικευμένους τρόπους να αποκρούσουν τα αντίπαλα σερβίς. Το γεγονός αυτό καθιστά σαφές το πόσο πολύπλοκη , δύσκολη και σημαντική είναι η προπόνηση του προσωπικού ρεπερτορίου των σερβίς και της απόκρουσης των σερβίς. Ισως ο χρόνος που αφιερώνουν οι προπονητικές μονάδες στην εκμάθηση των σερβίς και της «πρώτης μπαλιάς» να πρέπει να είναι ανάλογος του επιπέδου των αθλητών που γυμνάζονται. Πριν κλείσουμε αυτό το άρθρο, που είναι αφιερωμένο στην «πρώτη μπαλιά», θα ήταν καλό να αναφερθούμε στην ικανότητα ορισμένων κορυφαίων συνήθως αθλητών που έχει να κάνει με την κιναίσθηση, την αίσθηση χώρου-χρόνου και την ταχύτητα σκέψης. Ικανότητες που τους επιτρέπουν να αντιλαμβάνονται αντιδράσεις του αντιπάλου πριν καν γίνουν. Οπως για παράδειγμα να πιάνουν τον «βηματισμό» του αντιπάλου που σερβίρει με αποτέλεσμα να μπορούν να τον πλασάρουν (ξεγελάσουν) με ιδιαίτερη επιτυχία, ή να έχουν τον τέλειο χρόνο που θα χτυπήσουν την μπάλα ώστε να βρούν ανέτοιμο τον αντίπαλο. Οπως σε κάθε ανθρωποκεντρική επιστήμη, έτσι και στον αθλητισμό υπάρχει πάντα ο αστάθμητος παράγοντας που ονομάζεται ανθρώπινη σκέψη-νόηση-ικανότητα ή ίσως αφηρημένα «ταλέντο».
Και μην ξεχνάμε ότι η «πρώτη μπαλιά» είναι ο «μισός» ή «ολόκληρος» ο πόντος!!!
Αμερικάνος Ευθύμιος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Διεθνής αθλητής-Πανελληνιονίκης
Προπονητής με ειδικότητα Επιτραπέζια Αντισφαίριση
π. Πρόεδρος ΠΑΣΠΕΠΑ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο του Ευθ. Αμερικάνου)
Ο ρόλος του προπονητή για την ψυχολογική κατάσταση του αθλητή είναι πολύ σημαντικός και πολλές φορές από την ψυχολογία μπορεί να εξαρτηθεί και η επιτυχία στους αγώνες . Ο προπονητής πρέπει να γνωρίζει απόλυτα τον χαρακτήρα , την προσωπικότητα και όσο γίνεται τον ψυχισμό του αθλητή του. Αρα να γνωρίζει:
Οι αναπνευστικές και διατακτικές ασκήσεις βελτιώνουν την αποκατάσταση, την ευκαμψία, την μυική χαλάρωση και την ψυχική ηρεμία. Συνεπώς κρίνονται απαραίτητες και μπορείτε παρακάτω να δείτε παραδείγματα τέτοιων διατακτικών ασκήσεων (σχετικές εικόνες Νο 1 έως 18), οι οποίες εκτελούνται τόσο στην αρχή (προθέρμανση), όσο και στο τέλος (αποκατάσταση) της προπόνησης ή του αγώνα.
Αμερικάνος Ευθύμιος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Διεθνής αθλητής-Πανελληνιονίκης
Προπονητής με ειδικότητα Επιτραπέζια Αντισφαίριση
π. Πρόεδρος ΠΑΣΠΕΠΑ
Σ' ένα κατεξοχήν τεχνικό άθλημα όπως το πινγκ-πονγκ είναι φυσικό να υπάρχουν αθλητές με διαφορετικό στυλ παιχνιδιού, ιδιομορφίες στην τεχνική, καθώς και στον τρόπο ανάπτυξης παιξίματος. Οι εταιρίες διαθέτουν στην γκάμα τους ειδικά λάστιχα (δοντάκια) σε μεγάλη ποικιλία, τα οποία ενισχύουν τους όποιους διαφορετικούς προσανατολισμούς των αθλητών.Εμείς θα γράψουμε βασικά για το επιθετικό δοντάκι στο ρεβέρ, αφού πρώτα σημειώσουμε ορισμένα πράγματα και για το κομπίνα λάστιχο των αμυντικών. Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις , κατά κανόνα οι αμυντικοί παίκτες χρησιμοποιούν λάστιχα με λεπτά και μακριά δοντάκια, τα οποία μπορούν ν' απορροφούν καλύτερα τη δύναμη και το φάλτσο των επιθετικών χτυπημάτων.Μετατρέπουν ευκολότερα το φάλτσο του τοπ σπιν σε κάτω φάλτσο μέσω του καλού τους κρατήματος λόγω των χαρακτηριστικών της πυκνότητάς τους, του ύψους και της μαλακής τους αίσθησης.Εχουν γενικά εύκολες επιστροφές στα σερβίς, καθώς δεν είναι ευαίσθητα απέναντι στα φάλτσα. Γι' αυτόν , όμως, ακριβώς τον λόγο δυσκολεύονται να βάλουν φάλτσο από μόνα τους, αφού η κατασκευή τους ευνοεί περισσότερο την επιστροφή του φάλτσου παρά τη δημιουργία του. Κι εδώ όμως, η τεχνική νικά ακόμα και τα ίδια τα χαρακτηριστικά του λάστιχου, αφού ένας αμυντικός μπορεί με παραπλήσια κίνηση να μην βάλει, αλλά και να βάλει φάλτσο, χωρίς αυτό να φαίνεται πάντα και εύκολα από τον αντίπαλο. Περνώντας τώρα στην κατηγορία των επιθετικών δοντιών, σε αντίθεση με τα αμυντικά αυτά είναι σκληρά , κοντά και σχετικά με αραιή διάταξη. Βέβαια, υπάχουν και μεταξύ τους έντονες διαφορές,αφού οι σκληρότητες, το μάκρος,το πλάτος καθώς και η πυκνότητα διαφέρουν. Ανάλογα λοιπόν , με τον τρόπο που παίζει κάποιος αθλητής μπορεί να επιλέξει το δόντι, που τα χαρακτηριστικά του ταιριάζουν περισσότερο στο παιχνίδι του. Πριν από οτιδήποτε άλλο, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι τα
λάστιχα αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οι προπονητές στους παίκτες αναίτια ή χωρίς σοβαρά κριτήρια ή απλά για να έρθουν κάποια εύκολα και γρήγορα αποτελεσματα, ιδιαίτερα σε μικρές κατηγορίες.Ή απλά επειδή έχουμε έναν όχι τόσο ικανό παίκτη με όχι καλό ρεβέρ (μιλάμε για δοντάκι στο ρεβέρ). Ο παίκτης που παίζει με δοντάκι και σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο θα πρέπει να είναι γρηγορότερος και ακριβέστερος απ' ότι κάποιος που χρησιμοποιεί λεία λάστιχα. Θα πρέπει επίσης να διακρίνεται από σκληρή αίσθηση και να μην
έχει ιδιαίτερη κλίση στα τραβήγματα (σπιν ρεβέρ). Ο επιθετικός παίκτης είναι βασικό να μένει κοντά στο τραπέζι, αφού στόχος είναι να
πάρει την μπάλα στο σήκωμά της ή στο υψηλότερο σημείο της αναπήδησής της. Είναι σοβαρό μειονέκτημα ν' απομακρυνθεί από το τραπέζι, καθώς εκεί χρειάζεται να μπεί σπιν στη μπάλα πραγματοποιώντας καμπύλη. Οι μεγάλες όμως περιστροφές καθώς και οι καμπύλες είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα λεία επιθετικά λάστιχα και όχι τα δοντάκια.
Η ΚΟΝΤΡΑ, ΤΟ ΜΠΛΟΚ , ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΑΙ Η ΨΕΙΡΑ
Να επιχειρήσουμε τώρα, να δείξουμε κάποιες βασικές αρχές σε χτυπήματα, όπως η κόντρα, το μπλοκ , το άνοιγμα και η ψείρα. Στην κόντρα η ρακέτα τοποθετείται πιο ανοιχτή, πιο κάθετη δηλαδή απ ότι με το λείο λάστιχο. Το χτύπημα πραγματοποιείται με τον καρπό να παραμένει άκαμπτος . Αυτό συμβαίνει για να φύγει η μπάλα γρήγορα και σπρωχτά (βασικός στόχος). Ο άκαμπτος καρπός με την ανοιχτή ρακέτα δίνει στην μπάλα κάτω φάλτσο κι αυτό ακριβώς χρειάζεται και το βασικό κτύπημα του παίκτη. Κατά την διάρκεια του πόντου ο παίκτης μπορεί ν' αλλάξει το χτύπημα πραγματοποιώντας περιστροφική κίνηση του καρπού, όπως δηλαδή με το λείο λάστιχο, ξεκινώντας όμως, με τη ρακέτα πιο ανοιχτή. Με αυτή τηνπαραλλαγή δίνουμε στο μπαλλάκι ένα σχετικό πάνω φάλτσο με σκοπό να προβληματίσουμε τον αντίπαλο , ο οποίος έχει συνηθίσει στην σπρωχτή μπαλιά και είναι πιθανό να μην το αντιληφθεί. Στο μπλοκ τοποθετούμε το χέρι πάνω από την μπάλα ανοίγοντας τη ρακέτα σαφώς περισσότερο απ' όσο με το λείο λάστιχο και κατεβάζουμε το σπιν κατηφορίζοντας το χέρι προς το φιλέ. Επίσης πάλι με ανοιχτή ρακέτα (όσο χρειάζεται) και ακίνητο καρπό σταματάμε τη δύναμη και το φάλτσο του σπιν βγάζοντας στον αντίπαλο μικρή και σβηστή μπαλιά. Ακόμα μπορούμε να μπλοκάρουμε σπιν και με διαφορετική τεχνική με τον εξής τρόπο: Χαλαρώνουμε τον καρπό κλείνουμε τη ρακέτα και περιστρέφουμε προς τα εμπρός και πάνω κάνοντας ουσιαστικά σπιν στο σπιν του αντιπάλου. Η διαφορά εδώ, όμως είναι ότι τα φάλτσα με το δοντάκι μετατρέπονται κατά την κίνηση σε κάτω φάλτσα αλλάζοντας επίσης και τον χρόνο που η μπάλα φτάνει στον αντίπαλο παίκτη. Στο άνοιγμα πρέπει να καταλάβουμε ότι εκτός από τις μικρές κοντινές μπαλιές , οι οποίες "ανοίγονται" με μικρή κίνηση του καρπού (και με τεχνική αρκετά όμοια με αυτή του λάστιχου) οι μεγάλες ψείρες και τα σερβίς "ανοίγονται" βασικά με εντελώς διαφορετική τεχνική και φιλοσοφία. Είναι λάθος να μαθαίνει ο παίκτης να χρησιμοποιεί σαν βασικό άνοιγμα κίνηση τέτοια που να μοιάζει αρκετά με το σπιν ρεβέρ.Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει η δυνατότητα το δοντάκι να βάλει στην μπάλα το σπιν που μπορεί να βάλει ένα λάστιχο. Μπορεί πάντως να χρησιμοποιηθεί και αυτή η τεχνική σαν παραλλαγή πάντα και όχι σαν βάση. Σε αυτή την περίπτωση η ρακέτα έχει ενδιάμεση κλίση για σπιν, με το χέρι να ξεκινά κάτω μεν από την μπάλα , όχι όμως και κάτω από το ύψος του τραπεζιού . Και βέβαια το χέρι δεν πρέπει ν' ακολουθεί έντονα ανηφορική τροχιά. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το "γνήσιο" άνοιγμα ουσιαστικά χτυπάει και δεν σπινάρει την μπάλα. Αυτό ακριβώς πρέπει να είναι το βασικό μας άνοιγμα. Η δυσκολία για τον αντίπαλο εδώ είναι ότι το άνοιγμα που δέχεται , δεν σηκώνεται προς τα επάνω όπως συμβαίνει με τα σπιν όταν αυτά αναπτύσσονται, αντίθετα τείνει προς τα κάτω. Εδώ η ρακέτα πρέπει να ξεκινήσει ανοιχτή κάτω από την μπάλα, την στιγμή που αυτή σηκώνεται. Το άνοιγμα εδώ γίνεται με τον πήχη και η ρακέτα παραμένει ανοιχτή με άκαμπτο καρπό για αρκετή ώρα και κλείνει στο τέλος της κίνησης. Χρειάζεται απόλυτη ακρίβεια στην εκτέλεση και είναι απαραίτητο να βρούμε εμείς την μπάλα εμπρός μας. Στην ψείρα γενικά πρέπει να ξεκινάμε με λίγο πιο κλειστή ρακέτα. Ο καρπός μπορεί να πετύχει και εδώ φάλτσο εφάμιλλο με αυτό του λάστιχου με λίγο μεγαλύτερη επαφή και όχι κίνηση. Επίσης , όπως έχουμε σχετικά κλειστή ρακέτα στην αρχή της κίνησης, μπορούμε σημαδεύοντας στο πάνω μέρος του φιλέ να παίξουμε σπρωχτή άφαλτση ψείρα σε πιο γρήγορο χρόνο πετυχαίνοντας το αποτέλεσμα που ζητάμε μέσα από τη διαφορά της τεχνικής.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Προπονητής επιτραπέζιας αντισφαίρισης
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΟΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (Άρθρο του Λάζαρου Μπαλάφα)
Ο ρόλος του προπονητή στην επιτραπέζια αντισφαίριση είναι πολυσύνθετος. Η δουλειά του δεν έχει να κάνει μόνο με την ευθύνη της προπόνησης ή του αγωνιστικού αποτελέσματος, αλλά περιλαμβάνει και άλλες καταστάσεις , από τις οποίες εξαρτάται η ατομική όσο και η ομαδική απόδοση των αθλητών. Ειδικά ο Ελληνας προπονητής έχει ακόμη πιο δύσκολο έργο γιατί επωμίζεται μια σειρά από ευθύνες, τις οποίες σε άλλα κράτη θα αναλάμβανε μια ολόκληρη ομάδα επιστημόνων. Παίρνοντας σημαντικά αποσπάσματα από το βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Ζέρβα «Ψυχολογία Φυσικής Αγωγής» θα αναφέρουμε περιληπτικά κάποια βασικά προβλήματα που απασχολούν τον προπονητή εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΘΛΗΤΩΝ
Κάθε άθλημα έχει τις δικές του απαιτήσεις σε επίπεδο τεχνικής – τακτικής αλλά σημαντικό ρόλο παίζουν και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάθε αθλητή. Είναι καλό να υπάρχει ένα αθλητικό πρότυπο στο μυαλό του κάθε προπονητή , που να συνδυάζει τα χαρακτηριστικά και την ποιότητα των καλύτερων αθλητών. Ενα τέτοιο πρότυπο πρέπει να περιλαμβάνει ψυχολογικά, ιατρικά-βιολογικά και εκπαιδευτικά στοιχεία. Αυτά θα αποτελούν μέτρο σύγκρισης για τους αθλητές που έχει κάθε προπονητής στη διάθεσή του. "Πρέπει να τονίσουμε πάντως, ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα σύστημα πρακτικών και θεωρητικών συστάσεων για την επιλογή των καλύτερων αθλητών. Οι ψυχολογικές συστάσεις για την επιλογή βασίζονται στην συμπεριφορά του αθλητή, στην αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των προπονητών σχετικά με το αν ένας συγκεκριμένος αθλητής είναι σε θέση να αποδώσει καλύτερα από κάποιον άλλο στο συγκεκριμένο αγώνισμα (Davydov, 1975)".
Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ
Σε επίπεδο προταθλητισμού βασική προυπόθεση για υψηλές διακρίσεις αποτελεί η ικανότητα μάθησης και απόδοσης στον αγώνα. Οι αθλητές όμως δεν μαθαίνουν όλοι το ίδιο εύκολα και δεν αποδίδουν όλοι στον ίδιο βαθμό. Σύμφωνα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες του καθενός υπάρχουν αθλητές, οι οποίοι χρειάζονται περισσότερη υπομονή και χρόνο, ιδιαίτερη μεταχείριση και ενθάρρυνση κατά την διάρκεια της προπόνησης. Ο προπονητής πρέπει να ανατροφοδοτεί και να ενισχύει θετικά την κάθε προσπάθεια του αθλητή. Η βασική επιδίωξη των στόχων μπορεί να βλάψει τεχνικά και ψυχολογικά έναν αθλητή και να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο όσον αφορά τις σχέσεις προπονητή – αθλητή , όσο και την απόδοση του αθλητή στον αγώνα.
Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ
Ο προπονητής πρέπει να ασχολείται σε καθημερινή βάση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάθε αθλητή. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνει , θα τον βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των αθλητών του. Ο προπονητής πρέπει πάντα να είναι προετοιμασμένος να βρίσκει τις κατάλληλες λύσεις σε μικρούς και μεγάλους προβληματισμούς που απασχολούν τον αθλητή του.
ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ
Μία κύρια επιδίωξη στον προπονητή είναι να κάνει την προπόνηση ενδιαφέρουσα, με άλλα λόγια να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τον αγώνα. Αυτό θα βοηθήσει τον αθλητή να συμπεριφέρεται, να δημιουργεί και να αντιμετωπίζει προβλήματα στην προπόνηση, όπως αυτά που θα συναντήσει σε συνθήκες αγώνα . Για τον σκοπό αυτό σε κάθε προπόνηση πρέπει να δημιουργείται το κατάλληλο κλίμα ψυχολογικής-αγωνιστικής διέγερσης. Στο θέμα αυτό οι αθλητές διαφέρουν πολύ μεταξύ τους . "Μερικοί έχουν μόνοι τους την ικανότητα να φτάσουν ή τουλάχιστον πιο πολύ στην αγωνιστική απόδοση. Αλλοι όμως όχι. Σε κάθε περίπτωση ο προπονητής έχει την ευθύνη για τη δημιουργία κατάλληλων προυποθέσεων ώστε να έχουν οι αθλητές την απαραίτητη διάθεση, να καταβάλλουν την αναγκαία προσπάθεια και να αντέχουν στην ένταση και τη διάρκεια των προπονητικών προγραμμάτων".
ΕΠΙΠΕΔΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Κατά τη διάρκεια των αγώνων οι αθλητές πρέπει να βρίσκονται στο κατάλληλο επίπεδο διέγερσης, με συνεχή αυτοσυγκέντρωση και αγωνιστική ένταση. Πολλοί προπονητές κάνουν το λάθος να υπερδιεγείρουν τους αθλητές τους πριν από έναν αγώνα. Μερικοί αθλητές ίσως να χρειάζονται μία διέγερση για να φτάσουν στο κατάλληλο αγωνιστικό σημείο. Αλλοι όμως χειάζονται χαλάρωμα. Γι αυτό οι αθλητές με τη βοήθεια των προπονητών τους πρέπει να γνωρίζουν το πως θα χαλαρώσουν και θα ηρεμήσουν ή το πως θα τονωθούν λίγο πριν από τον αγώνα, ώστε να βρεθούν σε ψυχολογική ετοιμότητα . "Η διατήρηση της ψυχικής έντασης και της διέγερσης από τον έναν αγώνα στον άλλον, χωρίς χαλάρωση, εξαντλεί τον αθλητή".
ΘΕΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η νίκη ή ήττα δεν θα πρέπει να είναι το μόνο κριτήριο αξιολόγησης ενός αθλητή. Μπορούμε να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας για την πρόοδο και τη βελτίωση ενός αθλητή έχοντας σαν κριτήριο όχι μόνο το αποτέλέσμα αυτό καθ εαυτό, αλλά την όλη αγωνιστική εικόνα . Η βελτίωση της επίδοσης δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί αποτυχία. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε και εμείς οι προπονητές και ο αθλητής. Δυστυχώς , λίγοι κατανοούν αυτού του είδους τις νίκες. Σε αυτό το θέμα πρέπει να βοηθήσουν και οι γονείς με το να μάθουν να επιβραβεύουν την απόδοση των παιδιών τους και όχι μόνο τη νίκη.
Αυτοί είναι ορισμένοι από τους βασικούς προβληματισμούς του προπονητή. Επονται ασφαλώς κι άλλοι, όπως προβλήματα προσαρμογής ενός αθλητή, αντιδράσεις «φυγής», δυσκολίες στον ύπνο πριν από κρίσιμους αγώνες , κίνητρα για τους αναπληρωματικούς αθλητές, ενώ εξυπακούεται ότι η σχέση προπονητή – αθλητή πρέπει να χαρακτηρίζεται από άριστο επίπεδο συνεργασίας . Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι ένας καλός προπονητής δεν αρκεί να ξεχωρίζει μόνο για την ικανότητα μετάδοσης των τεχνικών γνώσεών του στο άθλημά μας.
ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΠΑΛΑΦΑΣ
Πτυχ. ΤΕΦΑΑ ΑΘΗΝΩΝ
Προπονητής Επιτρ. Αντισφ/σης
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο της Μαρίας Ηλιάκη)
Το επίπεδο της αθλητικής απόδοσης ενός αθλητή δεν αναπτύσσεται τυχαία, αλλά αυτό γίνεται βαθμιαία και κάτω από τον σχεδιασμό της προπόνησης από τον προπονητή . Ο προπονητής αφού έχει αξιολογήσει την περασμένη αγωνιστική περίοδο και κατά την αρχή της νέας, είναι απαραίτητο να στρέψει για κάποιο χρονικό διάστημα την προπόνηση προς την ανάπτυξη και την βελτίωση της φυσικής κατάστασης των αθλητών της επιτραπέζιας αντισφαίρισης .Αυτό θα γίνει χρησιμοποιώντας προοδευτικά αυξανόμενες γενικές και ειδικές ασκήσεις φυσικής κατάστασης (αντοχής, δύναμης, ταχύτητας, ευλυγισίας, νευρωμυικής συναρμογής) όπου προάγουν την επιδεξιότητα τη συναρμογή και την τακτική της απόδοσης ενός αθλητή με ποικίλους τρόπους. Οταν πρόκειται να ακολουθήσει προπόνηση υψηλών επιδόσεων θα πρέπει στην προπαρασκευαστική περίοδο ενός προπονητικού κύκλου να δώσουμε προσοχή γιατί κατά την περίοδο αυτή θα χτιστούν οι μακροχρόνιες επιδόσεις και με την σειρά τους θα δώσουν στον αθλητή την ικανότητα να αντεπεξέλθει στην εκτεταμένηκαι έντονη δουλειά μέσω ειδικών προπονητικών ασκήσεων . Οι γενικές αυτές ασκήσεις επομένως έχουν πολύ μεγάλη σπουδαιότητα όταν προπονούμε αθλητές που βρίσκονται στην ανάπτυξη. Προς το τέλος της προπόνησης νέων αθλητών και κατά την προπόνηση υψηλής απόδοσης , η επίδραση των γενικών ασκήσεων για την ανάπτυξη της αθλητικής απόδοσης μειώνεται βαθμιαία. Προσοχή όμως οι γενικές ασκήσεις δεν γίνονται ποτέ περιτές , εξάλλου πολλές φορές μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε και για αποθεραπεία.
ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
Γενικά ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ σημαίνει κυρίως η ανάπτυξη της αντοχής της δύναμης και της ταχύτητας.
Αυτές οι ικανότητες είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια ανώτερη αθλητική απόδοση και στην επιτραπέζια αντισφαίριση, η οποία είναι ένα άθλημα όπου η επιτυχία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το να έχει αποκτήσει ο αθλητής πολλές πολύπλοκες τεχνικές καθώς επίσης και πολύ περισσότερες επιδεξιότητες που έχουν να κάνουν με τακτικές μέσα στον αγώνα . Επίσης βασική είναι η ικανότητα ο αθλητής να υπομένει σε μεγάλο βαθμό την έντονη προσπάθεια. Αυτή η ικανότητα χρειάζεται αρκετά χρόνια συστηματικής προπόνησης για να αναπτυχθεί. Αυτό απαιτεί τη χρήση διαφόρων σωματικών ασκήσεων και προγραμμάτων εξάσκησης όπου ο προπονητής πρέπει να προσαρμόσει σύμφωνα με τις ειδικές απαιτήσεις της επιτραπέζιας αντισφαίρισης. Ο αθλητής καθώς αναπτύσσει την αντοχή , την δύναμη και την ταχύτητα, θα πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει το επίπεδο της τεχνικής του . Φυσική κατάσταση και τεχνική είναι δύο πλευρές της προπόνησης που θα πρέπει πάντα να πηγαίνουν μαζί , γιατί θα βοηθήσουν τον αθλητή να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στα αδύνατα και στα δυνατά σημεία του αντιπάλου του και να προσαρμοστεί ευκολότερα στις συνθήκες του αγώνα. Ας πούμε μερικούς λόγους για τους οποίους ο προπονητής θα πρέπει να συμπεριλάβει ασκήσεις φυσικής κατάστασης στην προπόνηση και ο αθλητής θα πρέπει προς όφελός του με ευλάβεια να εκτελεί.
- Βελτιώνεται σημαντικά η νευρομυική συναρμογή, με αυτόν τον τρόπο ο αθλητήςμπορεί να εκτελέσει αργότερα πιο πολύπλοκες τεχνικές και να φτάσει σε άναμεγαλύτερο επίπεδο τελειότητας.
- Συχνά θα ακούσετε αθλητές στην επιτραπέζια αντισφαίριση να ταλαιπωρούνται από διάφορους τραυματισμούς. Το άθλημά μας απαιτεί πολύωρη προπόνηση για την εκμάθηση της πολύπλοκης τεχνικής που έχει . Τα οστά και οι σύνδεσμοι των παιδιών και των νέων τείνουν να είναι εύθραυστα και μπορεί να καταπονηθούν υπερβολικά από την ακραία εξειδίκευση . Οι αθλητές που δεν ακολουθούν πρόγραμμα γενικών ασκήσεων φυσικής κατάστασης έχουν περισσότερες πιθανότητες να τραυματίζονται από τους αθλητές ομάδων που έχουν ένα πιο ποικίλο πρόγραμμα . Μπορεί η προπόνηση με ρακέτα και μπαλάκι να είναι πιο διασκεδαστική, όμως πρέπει να πείσετε τους αθλητές σας να αγαπήσουν εξίσου και αυτές τις ασκήσεις, αφού ο κίνδυνος παραφόρτωσης ομοιόμορφα επιβαρημένων μυών, τενόντων, αρθρώσεων και οστών είναι ιδιαίτερα πιθανός εάν οι αθλητές δεν έχουν μια καλή γενική φυσική κατάσταση.
- Ηανάπτυξη της γενικής και ειδικής αντοχής θα βοηθήσει τους αθλητές να αντέξουν κατά την αγωνιστική περίοδο το ιδιαίτερα βεβαρημένο αγωνιστικό πρόγραμμα. Ας μην ξεχνάμε ότι στην χώρα μας υπάρχουν αρκετές ομάδες όπου έχουν πολύ μικρούς σε ηλικία αθλητές που αγωνίζονται σε όλες τις ανώτερες κατηγορίες (για απόκτηση αγωνιστικής εμπειρίας κυρίως) και σε όλα τα πρωταθλήματα ατομικά και ομαδικά.
- Κατά την προπόνηση με ρακέτα οι αγωνιστικές ασκήσεις τεχνικής και τακτικής έχουν κάποιες απαιτήσεις και πάνω απ' όλα δυναμώνουν όλους τους μύες που πρέπει να εκτελέσουν την κύρια εργασία. Αλλοι μύες καθυστερούν να αναπτυχθούν και δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν πλήρως στην λειτουργία τους μέσα στην ακολουθία της κίνησης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους κοιλιακούς και τους ραχιαίους μύες οι οποίοι εκτός ότι είναι σημαντικοί μύες για όλους τους ανθρώπους (αφού στηρίζουν την σπονδυλική στήλη), για τους αθλητές συγκεκριμένα σχετίζονται με όλες τις κινήσεις του σώματος . Επομένως γενικές ασκήσεις πρέπει να εκτελούνται για να βοηθήσουν στο δυνάμωμα αυτών ειδικά των μυών. Θα σας πρότεινα μάλιστα να καθιερώσετε κάποια σέτ κοιλιακών και ραχιαίων όπου θα εκτελούν οι αθλητές σας στο τέλος μιας ημερήσιας προπόνησης για όλη την αγωνιστική περίοδο.
- Μικρής διάρκειας προπονητικά προγράμματα που αποτελούνται ολοκληρωτικά από γενικές ασκήσεις χρησιμοποιούνται για ενεργή ψυχαγωγία των αθλητών. Συνεισφέρουν πάνω απ' όλα στην αλλαγή και προλαμβάνουν την εμφάνιση κορεσμού, κάτι που μπορεί εύκολα να γίνει, ιδιαίτερα με την καθημερινή προπόνηση , επίσης οι γενικές ασκήσεις συνεισφέρουν στην διατήρηση ενός υψηλού σωματικού και πνευματικού επιπέδου. Λόγω του αυξανόμενου συναγωνισμού σε εθνικούς και σε διεθνείς αγώνες, η αξία της καλής φυσικής κατάστασης με σκοπό την μεγιστοποίηση της απόδοσης όλο και μεγαλώνει . Οι αθλητές σας δεν έχουν όλοι το ίδιο ταλέντο στην επιτραπέζια αντισφαίριση . Την καλή φυσική κατάσταση την χρειάζονται όλοι, αλλά αυτοί που από την φύση τους είναι λιγότερο ταλαντούχοι την έχουν περισσότερο ανάγκη . Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα αθλητών με μέτριο ταλέντο που έφτασαν ψηλά με την εργατικότητα και την σκληρή προσπάθεια.
Τέλος θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι ο αθλητής δεν είναι μόνο βιολογικό ον αλλά και ανθρώπινη ύπαρξη . Κάθε προπονητικό πρόγραμμα πρέπει να στοχεύει και στην καλλιέργεια της ψυχικής δύναμης και τις προσωπικότητας του αθλητή. Σχεδιάζοντας το δικό σας επιστημονικό πρόγραμμα βάλτε μέσα διαίσθηση, φαντασία και λίγο από το πάθος σας, γνωρίσματα που δεν είναι αλάθητα, συμβάλλουν όμως καταλυτικά στην επιτυχία του προπονητικού έργου.
Μαρία Ηλιάκη
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
Προπονήτρια Α.Ο.Σ . ΤΕΛΑΜΩΝ
ΠΗΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: «Προπονητική μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης»
Βιβλιογραφία Dietrich Harre.
H «ΠΡΩΤΗ ΜΠΑΛΙΑ» ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο του Ευθ. Αμερικάνου)
Το θέμα που θα μας απασχολήσει στο άρθρο αυτό είναι η «επιστροφή των αντιπάλων σερβίς» ή αλλιώς ή «πρώτη μπαλιά» ή «απόκρουση των σερβίς». Η πολυπλοκότητα των σερβίς είναι τεράστια, καθώς και η μοναδικότητά τους ,που εξαρτάται από την τεχνική κατάρτιση, την εμπειρία, το επίπεδο, τις γνώσεις, την ψυχολογία της στιγμής και την εκάστοτε τακτική του παίκτη που σερβίρει.Εξίσου πολύπλοκη και επηρεαζόμενη από τους παραπάνω παράγοντες είναι και η «πρώτη μπαλιά».Γι αυτό θα προσεγγίσουμε το θέμα προσεκτκά, αλλά και με μια γενίκευση που το αδικεί ,μιας και ίσως χρειάζεται ένα ολόκληρο βιβλίο για να αναφερθείς στην «επιστροφή των σερβίς». Αρχίζουμε από απλές οδηγίες τακτικής, που είναι χρήσιμες και για νέους, αλλά και για εμπειρότερους αθλητές.
- Στην επιστροφή του σερβίς παρατηρούμε την μπάλα και την κίνηση του καρπού του αντιπάλου την στιγμή του κτυπήματος της μπάλας από τον αντίπαλο που σερβίρει. Η διάγνωση του φάλτσου και της πορείας του σερβίς πρέπει να είναι απόλυτα ακριβής.
- Κατά την επιστροφή των σερβίς το χέρι να είναι χαλαρό.
- Χρειάζεται πλήρης εξάσκηση της αυτοσυγκέντρωσης, καθώς και της κατάλληλης ψυχολογίας . Πρέπει να υπάρχει ηρεμία και αποφασιστικότητα . Προσοχή : Ο δισταγμός είναι το χειρότερο αίσθημα κατά την εκτέλεση της «πρώτης μπαλιάς».
- Είθισται να παροτρύνουμε τον αθλητή μας να έχει «ψηλά» το χέρι και φυσικά τη ρακέτα κατά την βασική στάση ετοιμότητας. Κι αυτό για να μην χάνεται χρόνος υποδοχής στα σερβίς που έρχονται κοντά στο φιλέ. Αυτές είναι οι βασικές οδηγίες που θα μπορούσαμε να πούμε. Βεβαίως, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα του πρώτου χτυπήματος εξαρτάται από την τεχνική, τη φυσική κατάσταση («καθαρό μυαλό»), το επίπεδο, την εμπειρία και την ψυχική κατάσταση του αθλητή που υποδέχεται το σερβίς.
ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ
Τις ανάγκες τακτικής κάθε αγώνα θα μπορούσαμε να τις συνοψίσουμε γενικά ως ακολούθως:
- Επιθετικός εναντίον επιθετικού: Θεωρητικά θα λέγαμε ότι η ιδανικότερη «πρώτη μπαλιά», όταν είμαστε επιθετικοί παίκτες και αντιμετωπίζουμε επιθετικό, θα ήταν εκείνη, η οποία θα απαγόρευε στον αντίπαλό μας να επιτεθεί και συγχρόνως θα έδινε σε μας την πρωτοβουλία της πρώτης επίθεσης . Πως θα μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο ; Θεωρητικά ως εξής: α) Εάν το σερβίς είναι μακρινό («έξω από το τραπέζι»,<μεγάλο>) μπορούμε να επιτεθούμε με top spin
β) Εάν το σερβίς είναι κοντά στο φιλέ μπορούμε να απαντήσουμε με drop shot (κοντά στο φιλέ μπαλιά) ώστε να διατηρήσουμε την πιθανότητα της πρώτης επίθεσης και
γ) Εάν το σερβίς είναι κοντά στο φιλέ μπορούμε να επιτεθούμε με απρόβλεπτο flick (άνοιγμα) που πιθανώς να φέρει σε αμυντική κατάσταση τον αντίπαλο επιθετικό αιφνιδιάζοντας . - Επιθετικός εναντίον αμυντικού: Η απάντηση στο σερβίς έχει σχέση με την επιβολή του ρυθμού και την ποιότητα της επίθεσης του αμυντικού π.χ. α) όταν σερβίρει ο επιθετικός τότε ο αμυντικός μπορεί , αν δεν επιχειρήσει επιθετική ενέργεια (spin, flick), να απαντήσει με «ψείρα» στο θεωρητικά δυνατό κτύπημα του αντιπάλου ώστε να ετοιμάσει την άμυνά του στην επόμενη μπαλιά επιστρέφοντας στο αδύνατο κτύπημα του σερβίροντος, β) όταν εκτελεί σερβίς ο αμυντικός τότε ο επιθετικός πρέπει να αποφασίζει εάν θα περνά αμέσως στην επίθεση με top spin ή εάν θα δίνει σίγουρη πρώτη μπαλιά χωρίς να ανησυχεί για τυχόν επίθεση του αμυντικού. Αυτό βέβαια εξαρτάται από την επιθετική ικανότητα του αμυντικού. Σημειώνουμε ότι κάποιες φορές οι επιθετικοί χρησιμοποιούν σερβίς χωρίς μεγάλη περιστροφή εναντίον αμυντικού ή και σερβίς απρόβλεπτα με ρίσκο, που ίσως δεν χρησιμοποιούσαν σε επιθετικούς, θέλοντας να έχουν πιο εύκολη επιστροφή.
ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΕΣ «ΠΡΩΤΕΣ ΜΠΑΛΙΕΣ»
Θα μπορούσαμε να πούμε και για άλλες υποπεριπτώσεις, αλλά φοβάμαι πως η ποσότητα των δεδομένων (που ποικίλουν ανάλογα τον αθλητή και το αγωνιστικό του στυλ), είναι πολύ μεγάλη. Σε υψηλό επίπεδο πρωταθλητών θα διαπιστώσει κανείς πως οι αθλητές αυτοί συχνά χρησιμοποιούν απρόβλεπτους έως και εξειδικευμένους τρόπους να αποκρούσουν τα αντίπαλα σερβίς. Το γεγονός αυτό καθιστά σαφές το πόσο πολύπλοκη , δύσκολη και σημαντική είναι η προπόνηση του προσωπικού ρεπερτορίου των σερβίς και της απόκρουσης των σερβίς. Ισως ο χρόνος που αφιερώνουν οι προπονητικές μονάδες στην εκμάθηση των σερβίς και της «πρώτης μπαλιάς» να πρέπει να είναι ανάλογος του επιπέδου των αθλητών που γυμνάζονται. Πριν κλείσουμε αυτό το άρθρο, που είναι αφιερωμένο στην «πρώτη μπαλιά», θα ήταν καλό να αναφερθούμε στην ικανότητα ορισμένων κορυφαίων συνήθως αθλητών που έχει να κάνει με την κιναίσθηση, την αίσθηση χώρου-χρόνου και την ταχύτητα σκέψης. Ικανότητες που τους επιτρέπουν να αντιλαμβάνονται αντιδράσεις του αντιπάλου πριν καν γίνουν. Οπως για παράδειγμα να πιάνουν τον «βηματισμό» του αντιπάλου που σερβίρει με αποτέλεσμα να μπορούν να τον πλασάρουν (ξεγελάσουν) με ιδιαίτερη επιτυχία, ή να έχουν τον τέλειο χρόνο που θα χτυπήσουν την μπάλα ώστε να βρούν ανέτοιμο τον αντίπαλο. Οπως σε κάθε ανθρωποκεντρική επιστήμη, έτσι και στον αθλητισμό υπάρχει πάντα ο αστάθμητος παράγοντας που ονομάζεται ανθρώπινη σκέψη-νόηση-ικανότητα ή ίσως αφηρημένα «ταλέντο».
Και μην ξεχνάμε ότι η «πρώτη μπαλιά» είναι ο «μισός» ή «ολόκληρος» ο πόντος!!!
Αμερικάνος Ευθύμιος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Διεθνής αθλητής-Πανελληνιονίκης
Προπονητής με ειδικότητα Επιτραπέζια Αντισφαίριση
π. Πρόεδρος ΠΑΣΠΕΠΑ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ (άρθρο του Ευθ. Αμερικάνου)
Ο ρόλος του προπονητή για την ψυχολογική κατάσταση του αθλητή είναι πολύ σημαντικός και πολλές φορές από την ψυχολογία μπορεί να εξαρτηθεί και η επιτυχία στους αγώνες . Ο προπονητής πρέπει να γνωρίζει απόλυτα τον χαρακτήρα , την προσωπικότητα και όσο γίνεται τον ψυχισμό του αθλητή του. Αρα να γνωρίζει:
- Το επίπεδο των γνώσεων του αθλητή του, αφού απόαυτό εξαρτάται κατά πολύ και η ασφάλεια που νιώθει και η αυτοπεποίθησή του.
- Την φυσική του κατάσταση γενικά, αλλά καιτην δεδομένη στιγμή κάθε αγώνα (αντοχή, συγκέντρωση, κόπωση, ταχύτητα αντίδρασης).
- Την ψυχική κατάσταση του αθλητή στην προσωπική-οικογενειακή και κοινωνική του ζωή.
- Τις αντιδράσεις του κατά την επιτυχία ή αποτυχία καθώς και την παράδοση που έχει με τους αντιπάλους που αγωνίζεται κάθε φορά.
- Τις συνθήκες κάθε αγώνα.
- Τις δυνατές και αδύνατες πλευρές του αθλητή του και των αντιπάλων.
- Και φυσικά να έχει μια παιδαγωγική στάση εμπιστοσύνης απέναντι στον αθλητή του. Ο αθλητής πρέπει να μη φοβάται τον προπονητή του, αλλά να εκτιμά τις γνώσεις του και την προσφορά του.
- Δεν πρέπει να υπερεκτιμούμε ούτε να υποτιμούμε κανένα αντίπαλο.
- Αν χάνουμε δεν εγκαταλείπουμε ποτέ !! , γιατί μια τόσο καλή ψυχολογία δημιουργεί ανασφάλεια στον αντίπαλο και στρές που μπορεί να τον οδηγήσουν σε λάθη και εμάς στην νίκη.
- Δεν καλύπτουμε τις φοβίες μας, αλλά τις αντιμετωπίζουμε στην προπόνηση και στους αγώνες ώστε να τις ξεπεράσουμε
- Να μην έχουμε υπέρμετρο υπερεγώ γιατί σίγουρα θα απογοητευτούμε και δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα (π.χ. εάν ο αντίπαλος είναι κατά πολύ καλύτερος σε τεχνικό επίπεδο).
- Παροτρύνουμε συνεχώς τον αθλητή και επιβραβεύουμε κάθε καλή του ενέργεια δημιουργώντας θετική ενέργεια και ψυχολογία.
- Δεν χρεώνουμε ποτέ το βάρος της ήττας στον αθλητή μας κάνοντας τον να αισθάνεται μόνος και αποτυχών.
- ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΟΤΙ Η ΘΕΛΗΣΗ ΓΙΑ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΨΥΧΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΩΝ.
Οι αναπνευστικές και διατακτικές ασκήσεις βελτιώνουν την αποκατάσταση, την ευκαμψία, την μυική χαλάρωση και την ψυχική ηρεμία. Συνεπώς κρίνονται απαραίτητες και μπορείτε παρακάτω να δείτε παραδείγματα τέτοιων διατακτικών ασκήσεων (σχετικές εικόνες Νο 1 έως 18), οι οποίες εκτελούνται τόσο στην αρχή (προθέρμανση), όσο και στο τέλος (αποκατάσταση) της προπόνησης ή του αγώνα.
Αμερικάνος Ευθύμιος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Διεθνής αθλητής-Πανελληνιονίκης
Προπονητής με ειδικότητα Επιτραπέζια Αντισφαίριση
π. Πρόεδρος ΠΑΣΠΕΠΑ
|
|
